Diru-sarrerak Bermatzeko Lege berriak ebaluazio-organo independente bat aurreikusten du

Lege berriak hiru erronka handiri erantzuten die. Alde batetik, dotazio ekonomikoak gehitu dira, kudeaketa guztia erraztu da eskaera egiterakoan, erantzukizuneko aitorpen baten bidez, eta gainbegiratze-organo independente bat sortu da, legegintzaldiko 4 urteei lotu gabea.

Idoia Mendia, Lehendakariordea eta Lan eta Enplegu sailburua legea aldatzearen alde agertu ziren; izan ere, 1980ko hamarkadaz geroztik funtzionatzen duten gutxieneko errenten politikak arrakasta izan arren, “denbora horretan bizikidetza-modu berriak, etxe berriak eta aurreikusita ez zeuden gizarte-errealitate berriak hazten joan dira, eta adingabeak dauden edo pentsiodunak dauden lekuetan hobeto babestea erabaki dugu”.

Dotazioak handitzea, iritsi nahi den pertsonen unibertsoa zabalduz. Arreta hobea eskaintzen zaie adingabeak dituzten familiei, pentsiodunei, genero-indarkeria jasan duten pertsonei edo emakumezkoen salerosketa jasan dituztenei; 18 urtetik beherako gazteei, adingabeak babesteko zerbitzuetatik edo erabateko zurztasun egoeratik datozenei, edo bizitza-proiektu berri bati ekiten dioten gazteei. Alfonso Gurpegui Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarteratze sailburuordeak azaldu zuen.

Sarreren bermearen kudeaketa edo sarbidea nabarmen erraztuko da Osalanen egindako erantzukizuneko aitorpen baten bidez, beste administrazio batzuekin paperak egitea saihesteko. Aitorpen horretan bermatu behar da eskatzaileak baldintzak betetzen dituela. “Diru-sarrerak bermatzeko errenta batek aitorpen honetara eta erroldara mugatzen ditu izapideak”. Gero, jakina, datuak egiaztatu egingo dira eta zehapen garrantzitsuak aurreikusten dira jakinaren gainean gezurrezko aitorpen bat egon bada. “Pertsona urtebetez gera daiteke laguntzatik kanpo. Pertsonarekiko konfiantzaren printzipiotik abiatu gara, baina faltsutze-kasuetan, aitorpenean asmo txarrez, mekanismoak aurreikusi dira”.

Lege berriaren arabera, prestazioa hiru hilean behin berrituko da. Laguntzaren zenbatekoa eskaeraren unean dauden inguruabarren arabera zehazten da (diru-sarrerak eta bizikidetza unitatea). Nahiz eta lehenengo hiruhilekoan inguruabarrak aldatu (nola hasi lanean, adibidez), prestazioak bere horretan dirau. Hori bai, kasuaren beste azterketa bat egiten da, lehenengo hiruhilekoaren inguruabarrak kontuan hartuta.

“Horrela, okerreko diru-sarrerak deritzenen kudeaketa-arazo ugari saihesten dira, bai administrazioarentzat, bai onuradunarentzat; izan ere, drama honetan ikus daiteke: ekonomia prekarioko etxeetan dirua itzuli beharra. Hiru hilabeterako eskubideak sortzen dira”. Alfonso Gurpeguik zioenez, frantsesaren antzeko sistema da. Inguruabarrak hiru hilean behin berritzen dira, txirotasunak sortzen direnean izan ezik, kasu horietan jardun baitaiteke.

Gaur egun Legebiltzarrean izapidetzen ari den lege berriaren hirugarren apustua inklusioa da. Lanbideren ardurapean dagoen laneratzea, baina gizarte-zerbitzuetako, etxebizitzako eta hezkuntzako sailekin koordinatuta lan egitea. “Inklusioaren ikuspegia zeharkako ikuspegiarekin, lan-alderdiak ez duela garrantzi bera pertsona guztietan. Kasu batzuetan, aurreko estadioetan eragin behar da”.

Legeak bereizketa-tresna bat sortu du, eskatzaileek eta oso oinarrizkoa den galdetegi baten bidez, lehenik eta behin, behar diren zerbitzuak jaso ditzaten: gizarte-zerbitzuak edo enplegu-sistema.

Lege-proiektu berriak ebaluazio-organo independente bat du, legegintzaldi bakar bati lotua ez dagoena eta administrazioarentzat lotesleak diren txostenen bidez eskaerak ebaluatzeko ahalmena duena. Pertsona bakarreko organoa da, eta zenbait ezaugarri bete beharko ditu, Legebiltzarrak lege osoa bezala onartuko dituenak. Gobernu Kontseiluak izendatuko du, baina legegintzaldi pare bat iraungo du. Hau da, baten legegintzaldi erditik hurrengoaren legegintzaldi erdira arte.