La Economía Circular y sus oportunidades para el sector público en el escenario post-pandemia

Doktorea Ingurumen Ingeniaritzan Doktorea eta Ingurumen Teknologien irakaslea Ingeniaritza Kimikoa eta Ingurumen Ingeniaritza Sailean, Bilboko Ingeniaritza Eskolan. 2017tik UPV / EHUren Iraunkortasun eta Gizarte Konpromisoaren arloko zuzendaria da. Zientzia eta Gizarte Garapenaren eta Transferentziaren arloko errektoreordeatzatik iraunkortasuna eta gizarte konpromisoa bultzatzen du kudeaketa, irakaskuntza, ikerketa eta transferentzian. Ekonomia Zirkularra: aplikazioa enpresan masterraren batzorde akademikoaren kidea da. Espainiako Garapen Iraunkorrerako Sarearen (REDS) lehendakariordea da ere.

Enpresa Zientzietan graduatuta Mondragon Unibertsitatean. Bere ibilbide profesionalaren zati handi bat tokiko garapenari lotuta garatu du. Ildo horretan, 2005etik Azaro Fundazioaren taldeko kide da, eta lau urtez Lea Artibaiko Garapen Agentzia ere kudeatu zuen. Behatokiaren arloan lan egiten du, eta bertatik Lea Artibaiko eskualdearen garapen ekonomikoan eragina duten aukerak modu proaktiboan identifikatzen ditu. Bere taldearekin batera, proiektu ugari garatu ditu tokiko enpresa eta eragileekin koordinatuta, enpresa-sarea indartzeko eta negozio-aukera berriak sortzeko, besteak beste, ekonomia zirkularrari lotuta.

Ekonomian doktorea, Ingeniaritzako masterra (Ingurumenaren Teknologia eta Kudeaketa) eta Ekonomian lizentziaduna. Gaur egun ikerketako katedraduna da Basque Centre for Climate Change (BC3) erakundean. Bertan 2013an hasi zen lanean. Aurretik ikerketa-postuak bete ditu Europako Batzordearen Ikerketa Zentro Bateratuan (2010-2013) eta Euskal Herriko Unibertsitatean (2001-2010). Bere ikerketak karbono gutxiko ekonomia baterako trantsizioak gizartean, ekonomian eta ingurumenean dituen ondorioak aztertzean dihardu. 130 dokumentu tekniko eta zientifiko baino gehiago argitaratu ditu: 60 artikulu aldizkari zientifikoetan, 4 liburu, 17 liburu kapitulu eta 50 txosten zientifiko baino gehiago. Hainbat erakunderen aholkulari ere izan da, besteak beste, Nekazaritza eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundearena (FAO), Munduko Bankuarena, Osasunaren Mundu Erakundearena eta Europako Batzordearena.

Ismael Aznar Cano Zuzenbidean lizentziaduna da Madrilgo CEU San Pablo unibertsitatean. Estatuko Administratzaile Zibilen Goi Mailako Kidegoko kidea da. Geografian eta Historian lizentziaduna da Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionalean (UNED). 2020ko otsailetik, Ingurumenaren Kalitate eta Ebaluazioko Zuzendari Nagusia da Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioan. 2018ko uztailetik 2020ko otsailera arte Ingurumeneko Estatu Idazkariaren Kabineteko zuzendaria izan zen. 2014ko urtarriletik 2018ko uztailera, Europako Batzordean lan egin zuen Policy officer (Aditu Nazional Nabarmena) gisa, Klimaren aldeko Ekintzaren Zuzendaritza Nagusian. 2000. urtetik 2013. urtera Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioko eta Ekonomia eta Ogasun Ministerioko hainbat arlotan erantzukizuneko karguak izan zituen.

NEIKER-eko zuzendari nagusia. Elhuyar Fundazioko eta elika Fundazioko patronatuetako kide da, baita European Forest Institute (EFI) erakundeko eta Basque Research and Technology Alliance (BRTA) erakundeko zuzendaritza-kontseiluko kide ere. 2021ean Zientzia, Teknologia eta Berrikuntzarako Euskal Kontseiluan sartu da.

Enpresen Zuzendaritzan eta Administrazioan graduatua Mondragon Unibertsitatean. MBA zuzendariza orokorra eta Agenda 21eko Udal Kudeaketa graduondokoa. 2000. urteaz geroztik Debegesako Garapen Iraunkorreko Departamentuko arduraduna da, Debabarrena Eskualdeko Garapen Agentziakoa, eta 2016tik aurrera erakundearen Turismo Arloa ere zuzentzen du. Debabarreneko Garapen Iraunkorreko Plan Estrategikoa, Debabarreneko Energia Estrategia eta Debabarreneko Ekonomia Zirkularraren Industria Agendaren definizioa idatzi dituen taldea zuzendu du eta bertan parte hartu du. Aitziberrek gidatutako lanen artean, Udalsareak saritutako hiru proiektu nabarmentzen dira: Agenda 21eko prozesuak biziberritzea, Goitondo proiektua eta Deba ibaia Bizigura.

Bilbao Ekintzako (Bilboko Garapen Lokaleko Agentzia) Sektore Estrategiko Ekonomikoen Arloko zuzendaria da. Sormen-industriekin, ekonomia digitalarekin eta zerbitzu aurreratuekin lotutako hainbat programaren arduraduna da, eta Europako proiektuekin eta diseinuko nazioarteko sareekin lotutako jardueretan lan egiten du, hala nola UNESCOren Diseinu Hirien Sarean. Bilboko Diseinu Astea eta diseinuaren arloko beste ekitaldi batzuk ere antolatzen ditu. Enpresen Zuzendaritzan lizentziaduna da, Marketin espezialitatean, Sarrikoko Ekonomia eta Enpresa Fakultatean (UPV-EHU), eta New Yorkeko Unibertsitateko eta Deustuko Unibertsitateko Ikus-Arteen Kudeaketako Nazioarteko Lidergo Programan eta Deustuko Unibertsitateko Lehiakortasunaren Mikroekonomiako Programan parte hartu du.

Ekonomia Zirkularreko zuzendaria IHOBEn eta Basque Ecodesign Centerren arduraduna. Ekimen hori Eusko Jaurlaritzaren beraren eta Euskal Autonomia Erkidegoan berezko produktua duten 8 industria-enpresa garrantzitsuenen arteko lankidetza publiko-pribatuko ekimena da, industria-jardueran ekodiseinua sustatzeko eta bizi-zikloaren analisia integratzeko. Industria Ingeniaria Bilboko Ingeniaritza Goi Eskolan, 15 urte baino gehiagoko esperientzia profesionala du enpresa pribatuan eta administrazioan. 10 urte baino gehiago aktiboki parte hartzen Europar Batasunak Bruselan dituen batzorde teknikoetan eta produktuen normalizazioaren arloko estatuko eta nazioarteko batzordeetan (UNE eta ISO batzordeak). Latinoamerikarako eta Kariberako ekodiseinuan, bizi-zikloaren azterketan eta eraikuntza arloan Nazio Batuen Ingurumenerako Programak (UNEP) aditu bezala izendatua.

Jorge Fernández Orkestrako Energia Arloko koordinatzailea da. Ekonomian doktorea da Georgetowneko Unibertsitatean eta Ekonomian lizentziaduna Madrilgo Unibertsitate Autonomoan. Hainbat artikulu argitaratu ditu aldizkari espezializatuetan eta energia-merkatuen funtzionamenduari eta erregulazioari buruzko liburuetan. Esperientzia handia du energiaren arloan. MIBGASeko analisi-zuzendaria izan zen, merkatuaren estrategia, erregulazio eta analisiaren esparruan. Iberian Gas Hub-eko zuzendari teknikoa izan zen, Iberiar Penintsulako hub gasistan lan eginez eta gas naturalaren handizkako merkatuko bitartekotza-zerbitzuak zuzenduz. Intermoney Energiako zuzendari nagusiaren albokoa izan zen, non energia-merkatuen erregulazioan eta funtzionamenduan espezializatutako talde baten buru izan baitzen, eta NERA Economic Consulting-eko aholkularia ere izan zen, sektore elektrikoan araututako jarduerak aztertze-proiektuetan, zein elektrizitate-merkatuen funtzionamendua aztertze-proiektuetan.

EHUk prestatutako-ekonomialaria, komunikazioan, ingurumen-politikan, eskualde- eta hiri-ekonomian unibertsitateko espezializazioarekin. Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko Enpresa eta Erakunde Komunikazioko Zuzendaritzako masterra ere badu. Politika publikoen kudeaketari profesionalki jardunean, ingurumen-politiken diseinuarekin, garapenarekin eta komunikazioarekin lotutako proiektuak eta zerbitzuak kudeatzeko eginkizun teknikoak garatu ditu azken hogei urteetan. 2010. urteaz geroztik, kudeaketa-ardurak ditu laguntza estrategikoaren eta komunikazioaren arloan, eta, gaur egun, IHOBEko (Eusko Jaurlaritzaren Ingurumen Jarduketarako Sozietate Publikoa) Ingurumen Iraunkortasuneko Zuzendaritza betetzen du. Gainera, 2011tik kanpoko hainbat ebaluazio-prozesutan parte hartzen du Euskaliten Kudeaketa Aurreratuaren Euskal Sariaren atalean, eta horietako batzuetan ebaluatzaile seniorraren rola bete du.

EHUn Biologian lizentziatua (1999), Ingurumen Teknikaria Amurrioko Udalean 2000. urtetik aurrera, ingurumen plangintzaren eta iraunkortasunaren arduradun bezala. Agenda 2030 udalerrian garatu eta ezartzeaz arduratzen da, eta 2003tik EMAS ingurumen-kudeaketako sistemaren koordinatzailea Amurrioko Udalean. Proiektu estrategiko eta berritzaile ugari kudeatu ditu Amurrioko ingurumenaren eta jasangarritasunaren sektorean, besteak beste, arlo hauetan lan egin du: Ekonomia zirkularra, klima-aldaketa, trantsizio energetikoa, uraren zikloaren kudeaketa, biodibertsitatea, lurzorua, mugikortasuna, ingurumen-hezkuntza, landa-garapena eta herritarren parte-hartzea.

Zuzenbidean lizentziatua Deustuko Unibertsitatean, Genero Mainstreamingean espezialista Castellóko Jaume I Unibertsitatean. 2016tik gaur egun arte Elika Fundazioaren zuzendaria, Nekazaritzako Elikagaien Segurtasunerako Euskal Fundaziokoa, beraz, Euskadiko Ekonomia Zirkularraren Estrategiaren Batzorde Kudeatzaileko kidea, Euskadiko Ingurumen Esparru Planaren Elikadura Zirkularraren Funtsezko Proiektuaren erantzunkidea eta Euskadiko Gastronomia eta Elikaduraren Plan Estrategikoan parte hartzen duena. Elika Fundazioak Elikagaien Kaleratzearen aurkako Euskal Estrategia diseinatu eta abian jarri du. Elikagaiak xahutzearen aurkako Euskadiko Plataforma sortu du 100 erakunde baino gehiagotan. Elika Fundazioak EAEko nekazaritzako elikagaien sektoreari laguntzen dio elikadura-sistema iraunkorrago baterako trantsizioan, Green Deal eta Agenda Basque Country 2030-ean sartutako Baserritik Mahaira Estrategiari jarraituz.

Ekonomia Zirkularraren, baliabideen erabilera jasangarriako eta industriako jarduerak koordinatzen ditu Europako Ingurumen Agentzian (EIA). Aurretik, aditu gisa lan egin zuen industria-ingurumenaren arloan, bai EIAn, bai Europako Batzordean. Europako esperientzia baino lehen, Danielek Madrilgo Erkidegoko administrazioan lan egin zuen, industria-instalazioen ikuskapena koordinatuz, bereziki kutsaduraren prebentzio eta kontrol integratuaren arloko araudiaren esparruan, eta garai hartako Ingurumen Ministerioarentzako aholkulari gisa jardun zuen Europako hainbat funtsen ingurumen-inbertsioen esparruan.

Kimika Zientzietan lizentziatua (Euskal Herriko Unibertsitatea) eta Executive MBA Bartzelonako Unibertsitatean. Esperientzia profesional handia du enpresan, eta nabarmentzekoa da VIDRALAn egindakoa, zuzendaritzako hainbat kargu izan baititu. Ordezkari gisa parte hartu du beiraren sektoreko elkarte garrantzitsuetan, hala nola FEVE - European Federation of glass packaging and glass tableware makers eta ANVEFI - Beirazko Ontzien Fabrikatzaileen Elkarte Nazionala -, eta berrikuntzaren esparruko beira-partzuergoetan, hala nola IPGR edo ICG. Gaur egun, Olga Martín Aclimaren zuzendari nagusia da. Klusterrarekin eta bere Plan Estrategikoarekin konpromisoa du. Horren adibidea euskal ingurumen-sektorea lehiakortasun-palanka gisa kokatzea gainerako sektoreentzat. Aclima-Basque Environment Cluster Euskadiko ingurumen-sektorearen erreferentea eta biltzailea da. Sektore pribatua, ezagutzaren eremua eta sektore publikoa ordezkatzen ditu.

Ingeniari Industriala Ingeniaritza Mekanikoan espezializatua (1995) Bilboko Ingeniaritza Eskolan. Adierazpen Grafikoa eta Ingeniaritzako Proiektuak Sailean egiten du lan 1998az geroztik. Irakasle Osoko akreditazioa du 2019tik. 2016tik Adierazpen Grafikoa eta Ingeniaritzako Proiektuak Saileko burua da. Euskal Herriko Unibertsitateko "Enpresari Aplikatutako Ekonomia Zirkularra" masterreko Batzorde Akademikoaren zuzendaria. 2005ean Quebeceko Laval Unibertsitatean hasi zen ikertzaile bisitari gisa. Produktua Diseinurako Laborategian (PDL) eta Life Cycle Thinking Group-en ikertzen du. Gaur egun, produktuen bizi-zikloa, ekodiseinua eta ekonomia zirkularra aztertzen ditu.

Industria ingeniaria da teknika energetikoen espezialitatean, Bilboko Ingeniaritza Eskolan (UPV/EHU), eta bertan egin zuen ere Ingeniaritza Termikoko doktoregoa. Gainera, Automobilgintza Proiektuen Lidergorako Masterra egin zuen AICn. Bere ibilbide profesionala energia sektoreari lotuta egon da beti. Gaur egun, EEEren Garapeneko eta Berrikuntzako zuzendaria da, eta 1992az geroztik hainbat postu bete ditu erakunde horretan. 2010etik 2016ra bitarte eta, ondoren, 2018ko lehen seihilekoan, IBIL ibilgailu elektrikoak kargatzeko zerbitzuen enpresaren (EEEk eta REPSOLek %50eko partaidetza dute bertan) eta IBILEK car-sharing elektrikoko filialaren zuzendari nagusia izan zen.  Zenbait urtez, Energiaren Euskal Erakundean jarduteaz gain Termodinamikako irakaslea ere izan zen Bilboko Ingeniaritza Eskolan (UPV/EHU).

Genovan jaio zen, Italian. Kudeaketa eta Ekonomian lizentziaduna da Milango Bocconi Unibertsitatean. Enpresa multinazional bateko Giza Baliabideen Sailean lan egin ondoren, 1994an Europako Batzordean sartu zen, eta hainbat lanpostu bete zituen Eurostaten, Enpresa eta Industriako Zuzendaritza Nagusian, Idazkaritza Nagusian eta Osasun eta Kontsumitzaileen Zuzendaritza Nagusian. Bertan, 2006tik 2011ra, elikagaiak ez diren produktuen segurtasunaz arduratzen den unitatea zuzendu zuen. 2012tik 2016ra "Medikamentuak - kalitatea, segurtasuna eta eraginkortasuna" unitateko burua izan zen, eta, ondoren, "Animalien nutrizioa, albaitaritzako medikamentuak" unitatekoa. Stefano Barne Merkatuko, Industriako, Ekintzailetzako eta Enpresa Txiki eta Ertainetako Zuzendaritza Nagusian sartu zen 2017an, "Elikagaien Industriako" Unitateko buru gisa. 2021eko martxoaren 16tik Zuzendaritza Nagusiko Ekonomia Berdearen eta Zirkularraren Unitate berriaren burua da.