Pandemiaren ikasgaiak

UPV/EHUko Uda Ikastaroen irekiera akademikoko hitzaldian pandemiaren ikasgaiei buruz hitz egingo du Antoni Trillak, COVID-19 Batzorde Zientifiko Teknikoko kideak.

Hitzaldiaren amaieran Nisa Goiburu artistak performance bat zuzenduko du.

Pandemiak erakutsi digun ikasgai nagusia da ez dugula gaitasunik guztiak babesteko.

Pandemiaren ikasgai nagusia izan da ohartaraztea gaixotasun infekziosoen garrantziaz eta guztiak benetan babesteko dugun ezintasunaz, normalean ez zaielako gaixotasun infekziosoei beharrezkoa den garrantzirik ematen.

"The Lessons of the Pandemic" artikuluak, Science aldizkarian argitaratu zenak, bizitako egoeraren laburpen ona eskaintzen digu.

Denoi eragin digun pandemiak ez du aurrekaririk. Inoiz ez da katastrofe suntsitzaile eta unibertsalik izan, modu horren bortitzean hasi dena. Pandemiaren gauza deigarrienetako bat da bere agerpena misterioz inguratuta dagoela. Bazirudien inork ez zekiela zer motatakoa zen gaixotasuna, benetan nondik zetorren eta nola geldiarazi zitekeen. Zientziarekin beste gaixotasun infekzioso batzuk kontrolpean izatea lortu dugu, baina honakoan badirudi gaixotasun horren atzetik doala oraindik. Beste gaixotasun infekzioso batzuk bezala kontrola zitekeela uste zen, baina besteak ere ez dira inoiz benetan menderatu.

Gaixotasunaren prebentzioan eragin dezaketen hiru faktore nagusi daude. Lehenengoa biztanleria orokorraren axolagabekeria erlatiboa da. Jendeak ez du egoera ongi ebaluatzen eta batzuetan ez ditu arriskuak ezagutzen. Sintoma aniztasunak (hotzeria arrunt batetik hasi, pneumonia larri batera iritsi arte) arriskua ezkutatu eta nahastu dezake. Gehienentzat gaixotasuna, arriskua baino gehiago, traba bat da. Jende asko tratamendurik gabe sendatzen da.

Bigarren faktorea banakako prebentzio eta kontrol neurrien izaera da. Arnas jariakinak kutsatzeko bide nagusia dira, airera proiektatzen direnean, eta kasu askotan inolako susmorik gabe izaten da. Kontrol metodoek, beraz, balio mugatua dute. Gure izaeran eta pentsatzeko moduan ez da oso ohikoa pentsatzea besteak nola babestu.

Hirugarren faktorea gaixotasunaren kutsagarritasun handia da: inkubazio aldi laburra du, sintomak hasi aurretik transmititu daiteke, eta eramaile asintomatikoak bereziki arriskutsuak dira.

Inork ezin du gaixotasunari buruz aditu moduan hitz egin. Froga, egitate eta datu guztiak ditugunean, orain arte izan ditugun ideia batzuk aldatu egingo dira. Pandemia oso hurbil dago oraindik, bere tamaina eta eragin osoa ebaluatu ahal izateko. Metatutako datu kopuru izugarria aztertu beharko da, erabilitako kontrol-neurrien eraginkortasunari buruz benetan erabaki aurretik. Hori egin arte, ezinezkoa izango da zehaztea zenbat jende kaltetu den, zenbat hil den eta zenbat ondorio dituen gaixotasunak, eta are gutxiago zer lotura dagoen datu horien eta erabilitako prebentzio neurrien artean. Hilabeteak eta, agian, urteak igaro beharko dira pandemiaren inguruko azterketa guztiak amaitu arte.

Nisa Goiburu artista Tolosarrak "Mugimenduaren bitartez berriro ikasi" performancea zuzenduko du Garazi Egiguren dantzariarekin eta Musikeneko Sua Sax saxofoi laukotearen musikarekin.