Koniferoekin baso landaketak. Zein aukera dago ?

Euskal nekazari-familia batetik etorrita, txikitatik nekazaritza, abeltzaintza eta basogintzan aritu izan da. Hainbat urte atzerriko unibertsitate eta erakundeetan (Frantzia eta Txile) mendi-ingeniari gisa ikasten eta lanean aritu ondoren, azken 18 urteak Euskadiko baso-kudeaketa iraunkorraren garapenean murgilduta daramatza. BASOA FUNDAZIOan orain 9 urte barneratu zenetik, orain zuzendari tekniko modura, baso-zientziaren dibulgazioan eta basoek gizarteari eskaintzen dizkioten hainbat zerbitzu ekosistemikoak sustatu eta konpentsatzeko proiektuak gauzatzen diardu.

Prestakuntzan nazioarteko abokatu merkantilista izan arren, baso-tradizioko familia batekoa da, eta 2014tik aurrera, Europako Hegoaldeko Selikultoreen Batasuneko (USSE) zuzendari-kudeatzailea da; baso-jabe pribatuen nazioarteko erakundea da, eta jarduera nagusia Europako eta nazioarteko baso-politika definitzen laguntzea da, sektoreen arteko jarrera, ordezkaritza eta elkarrizketa hartuta nazioarteko foro garrantzitsuetan, eta, horretarako, Europako Foroen, Europako Foroen eta Euroguneen ikuspegia eta erabakiak ematen ditu.

Mendi-ingeniaria, Madrilgo Unibertsitate Politeknikoan (1992). Landa, itsasertz eta elikadura-garapenerako, Eusko Jaurlaritzaren HAZI Fundazioan lan egiten dut. Lehenbizi IKTn burutu nuen nire jarduna, 1990etik 2012ra, enpresa publiko hori aipatutako HAZI Fundazioan sartu zenerarte. Nire jarduera-eremu nagusia baso-inbentario eta -antolamenduko hainbat lan izan dira, Euskal Autonomia Erkidego osoan garatu direnak eta baso-kartografiari eta ziurtagiriei lotuak. Era berean, bukatuta dauden Europako hainbat baso-proiektutan (FORSEE, Life+ trasmoos, Reinfforce, Life Baso Osasuna…) edo gaur egungoetan (GO Fagus, Poctefa Acclimafor) parte hartu dut. Gaur egun, teknologia berrien bidez (laser 3D, LiDAR, sateliteetako datuak) baso sorrera eta kubikazioak sortzeko hainbat proiektutan lan egiten dut. Sustrai eta Montes aldizkarietan ohiko kolaboratzailea. Euskadiko Mendi Ingeniarien Elkargoko Lurralde Dekanoa.

Baso-tekniketako ingeniaria naiz ENITEFetik (Nogent Sur Vernisson). Nire ibilbide profesionaleko lehenen 33 urteak Bretainiako Baso Jabetzaren Eskualde Zentroan eman nituen, prestakuntza, esperimentazio eta kudeaketa jasangarrian arduradun gisa. Gainera, basogintza-gidak eta fitxa teknikoak ere egin nituen, eta landa-jardunaldi teknikoak antolatu baso-jabeentzat. Jarduera horrekin batera, ikastaroak eman nituen Renneseko Agronomiako Goi Eskola Nazionalean (“selvicultura” unitate didaktikoa eta “landare zurkariak” aukerako modulua). 2021etik aurrera, ingeniari aholkulari eta ingurumenekoa izanez jarri naiz, basoen kudeaketari laguntza eman, inbentario eta azterlan teknikoetan laguntza aditua eskaini eta prestakuntza jardueretan eta hitzaldietan parte hartzea bezalako helburuekin.

Baso ingeniaria Nancyko ENGREFetik (2001 – 2004). 2004. urtean UT Val de Seineren arduraduna izateko Fontainebleauren Sail arteko Agentzian, Office National des Forêts (ONF) delakoarentzat lanean hasi zenetik, hainbat kargu izan ditu erakunde horretan: basogintzaren eta lanen arduraduna eremu berean; UT Bas Comminges-en arduraduna Foix agentzian eta eremu bereko baso zerbitzu burua. Gaur egun, Paueko Departamentu Agentziako zuzendaria da ONFen. Departamentu agentzia honek kolektibitateen jabetzakoak diren 80.000 hektarea baso publiko kudeatu eta hainbat ekoizpen (urtean 90.000 m3 merkaturatuta), babeseko eta jendearen harrerrako erronkak ditu. Gainera, Pignada mendiguneko (Baiona – Anglet – Biarritz aglomerazioko hiri-basoa) sutearen jarraipena kudeatzearen arduraduna da, eta Akitaniako Erdialde-Hegoko Lurralde Zuzendaritzako Zuzendaritza Batzordeko kidea.

Bioteknologiako graduatua eta Biomedikuntza eta Biologia Molekularreko masterra EHUn. Biofisika institutuan, biologia molekularraren arloan, DNA konpontzeko proteinekin lotuta bai gradu-amaierako lana nola masterrekoa egitean, ikerkuntzan lehen esperientziak lortu zituen. Gaur egun, doktorego-tesiaren laugarren urtea egiten diardu NEIKER-BRTAn, EHUko Ingurumen Agrobiologiako doktorego-programaren barruan. Haren lana, Kantauriar itsasertzeko populazioetako Pinus radiataren genetikan oinarritzen da, bereziki espeziearen erresilientzian eta zuraren kalitatean. Nabarmendu beharreko zereginen artean, batetik, SSRekin genotipatuak egin ditu eta, ondoren, populazioen azterketa genetikoa. Zuraren dentsitatea fenotipatzeko lanak ere egin ditu erresistografo bidez. Azkenik, transkriptomika-saiakuntzez eta analisi bioinformatikoez arduratu da, bereziki genoma konplexuak dituzten eta erreferentziazko genomarik ez duten edo kalitate txarreko mihiztadurarik ez duten espezieetan erabiltzeko jendeak ezarritako lan-fluxuak optimizatzeko, hala nola baso-espezieetan eta, bereziki, koniferoetan.

Zaragozako Unibertsitateko Historia eta Erakunde Ekonomikoetako katedraduna. Herrilurretako ondasunen historian, Basoen historian eta Ingurumenaren historian espezializatua. “Herri-ondasunak eta nekazaritza-kapitalismoa Nafarroan (1850-1935)” bere lana Nekazaritza Ministerioak emandako Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ikerketen XXIV. Sari Nazionalaren xede izan zen. Hainbat argitalpen ditu aldizkari espezializatuetan, bai nazioartean (Ecological Economics, Land Use Policy, besteak beste), bai Espainian (Historia Agrario, Historia Económico edo Historia Industrial, besteak beste). Estudios de Historia Económica aldizkariko editorea izan da (Asociación Española de Historia Económica elkarteak argitaratua) eta Landa-historiari buruzko monografien bildumako zuzendaria (Zaragozako Prentsa Unibertsitarioek argitaratua). Nekazaritza Historiaren Kontseilu Editorialeko kidea. “La recuperación Forestal de España” monografiaren koeditorea. XX. mendeko birpopulazioen testuinguru sozioekonomikoari buruzko kapitulu bat du.

Gaur egun, Soper-Wheeler Company (LLC) enpresako enplegatua naiz, familia-erakundea eta baso-lurren jabe. Kalifornia iparraldeko kostan zehar, Redwood eskualdean, baso-lurren aktiboetarako Kostaldeko Barrutiko Administratzailea naiz. 2005az geroztik, baso-lur horiek kudeatu ditut, batez ere, ezarpenean, basogintza ezartzean eta kostaldeko sekuoia basoen ustiaketan oinarriturik. Soper-Wheeler Company (LLC) New Zealand Redwood Companyren jabea ere bada, eta 2006. urteaz geroztik, Zeelanda Berrian sekuoia-zuhaitzak hobetzeko, landaketak kudeatzeko eta landaretza antolatzeko proiektuak garatzen eta ezartzen parte hartu dut. Baso-profesionala naiz, lizentziaduna, eta izurriteak kontrolatzeko aholkularia, lizentziaduna baita Kaliforniako estatuan. Redwood Tree Improvement Cooperative-ren sortzaileetako bat eta lehendakaria ere banaiz, eskualde eta nazioarte mailako sekuoiak hobetzeko kooperatiba bat, hauen ekoizpen eta egurraren kalitatearen ezaugarrietan oinarrituz, zenbait baso eskualdetan aukeratutako sekuoia-barietateak garatu eta probatzen dituena.

Ekonomia eta Enpresa Zientzietan doktorea EHUn. Urte askoan irakasle izan da unibertsitate honetako Ekonomia eta Enpresa Fakultatean. Gainera, Kaliforniako Unibertsitatean eta Nevadako Unibertsitateko Euskal Ikasketen Zentroan egonaldiak egindakoa ere bada. Eskualdeko eta Tokiko Ekonomia, Nekazaritza eta Basogintzako Ekonomia, Lurzoruaren Erabilera eta Demografia Espaziala izan ditu ikerketa-jarduera nagusiak. Alde horretatik, landa-eremuarekin, zuraren sektorearekin eta basoen kudeaketarekin lotutako argitalpen, biltzar eta batzorde garrantzitsuetan parte hartutakoa da.

Pinaster pinua hazteko ereduetan lan egin zuen Lourizko Baso Ikerketen Zentroan, eta bertan garatu zuen, Alberto Madrigal Collazo doktorearen zuzendaritzapean, espeziea hazteko eredu dinamiko bat eginez doktorego-tesia. Hazkunde eta ekoizpen-ereduak, basoen nutrizioa eta landaketen kudeaketa izan dira bere interes zientifikoak, eta hainbat konifero-espezierekin lan egin du, besteak beste, intsinis pinuarekin edo Oregoneko pinuarekin. Horien gainean garatu ziren Galiziarako berariazko ereduak edo aplikazio orokorragokoak, hainbat doktore-tesiren esparruan. Duela gutxi, ikerketa-ildoak zabaldu ditu, basoetako bioerregai solidoetatik energia sortzeko.