Klima-aldaketaren ondorioak ez dira soilik ingurumenekoak, baizik eta, era berean, sozialak.
Emaus Fundazioko zuzendari nagusiak, Javier Pradinik, klima-aldaketak eragindako aldaketei buruzko Ikastaroan parte hartu zuen, krisi klimatikoak gizartean dituen ondorioak azpimarratuz, bereziki gizarte eta klase behartsuenei eragiten diena. Pradinik Osasunaren Mundu Erakundearen datuak erabili zituen, eta horien arabera, klima aldaketak 150.000 pertsona hiltzen ditu urtean. 2019an 25 milioi migrazio izan ziren klimarekin lotutako hondamendiengatik, barne desplazamenduak monitorizatzen dituen zentroaren arabera.
Munduko Bankuak egindako txosten baten arabera, krisi klimatikoak 140 milioi pertsona etxetik kanporatuko ditu datozen urteetan. Saharaz hegoaldeko Afrikan, Hegoaldeko Asian eta Latinoamerikan (garapen bidean dagoen munduko biztanleriaren % 55 osatzen dute), klima-aldaketak dozenaka milioi pertsona migratzera bultzatuko ditu beren herrialdeetan 2050erako. Javier Pradinik zioenez, «gaixotasun garrantzitsu asko oso sentikorrak dira tenperatura- eta plubiositate-aldaketekiko: paludismoa, dengea eta malnutrizioaren eta beherakoen ondoriozko beste batzuk».
Zer egin dezakegu? Galdera horren aurrean Javier Pradinik azpimarratu zuenez, «etxebizitzaren, elikaduraren, mugikortasunaren eta, batez ere, kontsumoaren alorretan izandako portaera-aldaketek nabarmen lagundu dezakete klima-aldaketa arintzen, eta, ondorioz, nabarmen murriztu daitezke negutegi-efektuko gasen isurketak. Irtenbideak, edo gutxienez egoera arintzea, aurrerapen teknologikoen eskutik ez ezik, herritarren portaera-aldaketen eskutik ere etorriko dira».
Produktu edo zerbitzu bat erostean, «aukera guztien artean klimarekiko errespetu handiena duena aukeratzeko gaitasuna dugu. Kontuan hartzen badugu, gainera, produktu askok inpaktu handiagoa sortzen dutela erabileran fabrikazioan baino, agerian geratzen da kontsumitzaileen erabilera-ohiturak ere funtsezkoak direla klima-aldaketaren prebentzioan».
Javier Pradinik kontsumitzailearen garrantzia azpimarratu nahi zuen: «Kontsumitzaileok funtsezko palanka bat ordezkatzen dugu enpresen jarduna aldatzeko. Neurri legegileen eta gizarte-erakundeen presioaren aurrean, kontsumitzaileen eskaria enpresak aldatzeko eta haien produktuak eta zerbitzuak diseinatzeko mekanismorik azkarrenetako bat dela erakutsi da». Gauza konkretu batzuk aipatu eta gomendio batzuk eman zituen: «etxetresna elektrikoak etxebizitzako energia-kontsumotik eratorritako emisioen % 50 baino gehiago dira».
«Planteatu arrazionalki etxetresna elektriko hori benetan behar duzun edo beste arrazoiren batengatik erosten ari zaren (moda, apeta). Etxetresna elektriko asko erabat baztergarriak dira. Saia zaitez matxuratutako aparatuak konpontzen, berriak erosi aurretik».
Etxebizitza bat erostean, honako alderdi hauek kontuan hartzea gomendatzen zuen: etxebizitzaren orientazioa, kristalezko guneen tamaina, isolamendu termikoa, berokuntza-sistema eraginkor eta garbienak edo energia berriztagarriko sistemak sartzeko aukera.
Energiari eta kontsumitzailearen paperari dagokienez, Javier Pradinik honako hau gomendatu zuen: «elektrizitatea jatorri berriztagarriko elektrizitatea soilik sortzen duen enpresa bati erostea edo elektrizitate berdea soilik sal diezazula eskatzea. Eta autoa erostea behar-beharrezkoa bada, bilatu gutxienez eredu eraginkor bat, kontuan hartuta erregai guztiak ez direla berdinak (kutsadurari dagokionez), eta kontuan hartu mantentze-lanen kostuak, bai segurtasunagatik, bai kontsumo handi batean kontuan hartu beharreko faktoreagatik».
Eta egunero egiten ditugun erosketei dagokienez, «gure elikadura janari prozesatu gutxiagotan oinarritzea, tokiko merkatuetatik jasotako elikadura naturalagoa, KM0 eta herrien eta herrialdeen elikadura-subiranotasuna errespetatzen duena».
Azken batean, «kontzienteki arduratsua, iraunkorra, zirkularra eta egungo eta etorkizuneko belaunaldiekiko solidarioa den kontsumoa».
Emaus Fundazioak «Está que arde-Pilpilean» izeneko programa jarri du abian, gazteei zuzendua, Ekonomia Zirkularrari, Giza Eskubideei eta Klima Aldaketari buruzko kontzientziazio-lanari buruz.
