Euskalkien ageriko aurpegia 2024an

Berrogei urte igaro dira Koldo Mitxelenak "Euskalkien ageriko aurpegia" izeneko artikulua argitaratu zuenetik (1983). Lan horretan, Mitxelenak dei egiten die euskalari, ikertzaile eta euskaltzaleei berandu baino lehen elkarrekin lan egin dezaten, euskalkien bilketan eta azterketan zein euskalaritzan aitzinatzeko; eta, horrekin batera, zeregin horretarako funtsezkoa den, baina oraindik gutxi landu edo sakondu den ikergai baten (fonetika) inguruan zenbait hitz esaten ditu, alderdi hori lantzeko jarraibideak edo kontuan izan beharrekoak zerrendatuz.

Nahiz eta azken urteotan nahi baino gutxiago lan egin den euskalkien azterketan, euskal dialektologia ez da geldirik egon, eta zenbait aurrerapen eta ikerketa egin dira lexikoaren, morfologiaren edota sintaxiaren arloetan. Euskalkien azterketa eta ondoko sailkapen bat egin nahi bada, lehenengo pausoa, euskalki horietako hiztunengana hurbildu eta haiek ezagutzeaz batera, beraien hizketari buruz ahalik eta informazio zehatzena jasotzea da. Horretarako, ikerleak edo biltzaileak, besteak beste, ezagutza izan behar du eta informazio hori biltzeko nola lan egin behar duen jakin behar du. Ordea, Mitxelenak nabarmentzen zuen ez geneukala lan mota horretarako jende prestaturik, bereziki fonetika gaietan, eta jendea prestatzeko beharra nabarmendu zuen. Elkarlanean eta berandu izan baino lehen lanari ekiteko aldarria da 1983ko artikulua.

Zorionez, Euskal Ikasketen barruko Master eta Doktorego programak ari dira fruituak ematen, eta Uda Ikastaro honetan Masterreko ikasle batzuk eta Doktorego Programako doktoregai batzuk elkartuko ditugu, beraien lanaren berri eman ahal izan dezaten. Ikastaroa oso baliagarria izango da saretzeko ere, ikasle-irakasleen artean sor daitezkeen eztabaida dinamika interesgarri eta beharrezkoen bitartez.