Educación en neurociencia del dolor para el abordaje del dolor persistente

Min kronikoa edo iraunkorra da egoera kliniko edo gaixotasun multzo baten sintoma nagusia. Gaixotasun horietan, sintomek ez dute korrelaziorik ehun alterazioekin: sintomak biziak badira ere, ehunetan ez da ageri organismoan eragin dezakeen alteraziorik. Ez dago argi zeintzuk diren sintomak iraunarazten dituzten mekanismoak. Azken urteetan, minaren kronifikazioaren zio gisa planteatzen ari da alarma balorazio bat, inkontzientea eta iraunkorra, nerbio sistema zentralean (NSZ), nahiz eta kasu honetan ez egon ehunei dagokienez hori justifikatuko duen ziorik. Gerta daiteke lesio edo gaixotasun jakin baten ondoren, minak desagertu egin beharko lukeenean ehunetako alterazioak osatu ondoren, eta horixe gertatzen da herpesaren ondoren, istripu edo lesio larri batzuen ondoren, edo COVIDa bezalako infekzioen ondoren. Edo gerta daiteke ere inolako lesiorik gertatu gabe; hala nola migrainaren eta fibromialgiaren kasuan.

Egoera horietan, gida klinikoek eta azken urteetan argitaratutako azterlanek adierazten dute zeintzuk diren neurri gomendagarriak min iraunkorra duten pazienteak artatzeko: informazioa ematea, mugitzea eta ariketa fisikoa gomendatzea, proba diagnostikoak mugatzea, baita farmakoen erabilera ere, bakar batek ere ez duelako erakutsi sintomak arintzeko guztiz eraginkorra denik. Hala eta guztiz ere, gure inguruan, ohikoa da osasun profesionalek kontuan ez hartzea aholku horiek. Proba asko egiten dira, kausak bilatu nahian mina dugun lekuan, informazio gutxi ematen da, mediku/paziente harremana okertzen da, farmako ugari erabiltzen dira, eta ez da gomendatzen ariketa sistematikoki egitea.

izanik ohiko baliabide terapeutikoen eraginkortasun eskasa min iraunkorra duten pazienteen egoera hobetzeko orduan, esku hartze ugari aztertzen ari dira, emaitza hobeak lortze aldera. Minaren Neurozientziako Hezkuntzak (ingelesez, Pain Neuroscience Education, PNE) emaitza onak izan ditu bizkarreko min kronikoan, migrainan eta fibromialgian.

Egoera horietan dauden pertsonentzat, PNEn oinarritutako esku hartze bat erabiltzen da, taldekakoa, Lehen Mailako Arretan. PNE edukiaz gainera, esku hartzeak hipotesi kausal bat ematen du, zeinaren arabera, ehun kalte korrelazionaturik ez duten sintomak agertzen diren kasuetan, lehen aipatutako osasun aditu askoren mezu indartsuak, bat ez datorrena egungo ezagutza zientifikoarekin, erraztu egiten duen pazienteen Nerbio Sistema Zentralak (NSZ) mehatxu gisa baloratzea. Eta mehatxu balorazio “oker” horrek NSZ bultzatuko luke ustez babesleak diren sintomen proiekzio batera. PNEn oinarritutako informazioak leheneratu egin dezake mehatxu balorazio hori, eta sintomak hobetzen edo desagerrarazten ditu.

Beraz, edukia interesgarria da gizarte osoarentzat eta, are interesgarriagoa, osasun kolektiboarentzat, sarritan min kronikoa tratatzen dugulako egungo ezagutza zientifikoarekin bat ez datozen estrategien bidez, mina dugun lekuan zentratuz, eta sarritan oso gogobetegarriak ez diren osagile/paziente harremanak ezarriz. Fisiopatologiari eta min kronikoa maneiatzeari buruzko ezagutzak tresna egokiak emango dizkigu ohiko jarduera klinikorako.