Antonio Cerrillo, ingurumen kazetaria: "Ekoantsietatea gainditzeak eraikitzera eta ezer egin gabe begiratzen ez jarraitzera bideratutako neurriak eskatzen ditu"

Donostia Sustainability Forumek antolatzen duen hitzaldi zikloaren jardunaldi berri baten ardatz izan ziren krisi klimatikoaren diagnostikoa, oparotasunaren paradigma berriaren inguruko eztabaidak eta gizarte mugimenduek konponbideen bilaketan parte hartzea. Gonbidatua Antonio Cerrillo kazetaria izan zen, La Vanguardia egunkariko ingurumen erredaktorea eta, besteak beste, ”Crisis climática. Un viaje por los escenarios del cambio climático en España y su impactos” liburuaren egilea.

Pedagogiarekiko interesa oso presente egon zen hitzaldi batean, Cerrillok ingurumen-krisian eragina duten faktoreak zehaztu zituen, ekonomiaren ikuspegi berrien inguruan dauden eztabaidei buruzko zertzeladak eman zituen, eta gizarte-mugimenduek klima-krisiari aurre egiteko orduan duten zeregina azaldu zuen. Haren ustez, "ekoantsietatea gainditzeak eraikitzera eta ezer egin gabe begiratzen ez jarraitzera bideratutako neurriak eskatzen ditu".

Diagnostikoa

Krisi klimatikoak ez du aurrekaririk, eta ondorio asko atzeraezinak dira dagoeneko, Klima-aldaketari buruzko Gobernuarteko Taldea (IPCC)ren 2021eko txostenaren arabera. Tenperaturen igoera petrolioa, ikatza eta gasa erabiltzean sortzen diren berotegi efektuko gasen isurketen ondorioa da. Kataluniako kazetariak adierazi zuenez, herritar gehienek badakite hori. Egindako inkesten arabera, Espainiako % 80 baino gehiago jakitun dira klima-aldaketak dakarren arazoaz, eta badakite zer neurri hartu behar diren. Izan ere, 10 urte barru arazo nagusia izango dela uste dute, eta ekintza klimatikoko neurri gehiago eskatu dizkiete gobernuei. 

Egoera hau gainditzeko eraldaketa sozial eta ekonomiko izugarriak beharko dira, azaldu zuen Cerrillok. Ez da nahikoa eredu energetikoa eta garraioa aldatzea, beste sektore batzuek ere badutelako eraginik: lurzoruaren eta hondakinen kudeaketatik hasi eta turismo eta finantzetaraino.

Irtenbideak mahai gainean daude, gaineratu zuen: 2030erako isurketak % 43 murriztu behar dira 2019arekin alderatuta, batez besteko tenperatura globala 1.5 gradutik gorakoa izatea saihestu nahi bada, IPCCren VI. txostenak ondorioztatzen duenez. Hala ere, herrialde ezberdinen erantzunak ez doaz bide beretik. Parisko akordioaren helburuak betetzeko, munduak berotegi efektuko emisioak aurrekaririk gabeko mailetan murriztu behar ditu, gaineratu du Cerrillok.

Azaldu zuen adibide bat nekazaritzako elikagaien sektoreko isuriei irtenbideak bilatzearekin lotuta dago, batez ere haragi gutxiko eta modu iraunkorrean ekoitzitako dieten aldeko apustua. Gainera, gaineratu zuenez, "konponbideak ematerakoan, munduko justiziarekin lotutako balio-aldaketaz hitz egin behar da; izan ere, munduko populazio aberatsenaren % 1ek gizateria pobrearen erdiak baino bi aldiz karbono gehiago isurtzen du ".

Beste kapitalismo bat posible al da? galdetu zion bere buruari. Erantzun gisa, gobernuei proposatzen zaizkien ekimenak zehaztu zituen: erregai fosilentzako dirulaguntzak amaitzea, kutsatzeagatik zerga bat sortzea eta basogabetze inportatuaren aurkako erregelamendu bat sortzea.

Eredu ekonomiko berriak

Antonio Cerrillok eredu ekonomiko berrien inguruan planteatzen diren premisak azaldu zituen bere hitzaldian. Oparotasun berria, azaldu zuen, hazkunderik gabeko ekonomia geldo baten ideiatik abiatzen da, planeta salbatzera eta ongizatea irabaztera zuzendutako eredu batetik. Ekonomia berri hori hainbat ekimenetan oinarritzen da, hala nola proiektu energetiko komunitarioetan, tokiko nekazarien merkatuetan eta konponketa- eta mantentze-lanetarako tokiko zerbitzuetan. “Baliabideak ateratzearekin, energia kontsumoarekin hain obsesionatua ez den ekonomia da, eta nik Errauskine deitzen diot, orain arte baztertuta geratu delako, baina zenbaiten ustez jendeak ongizate eta osotasun handiagoa lor dezake ekonomia materialista batekin baino ".

Era berean, beheraldiaren teoriei buruz hitz egin zuen, eta teoria horien premisa nagusietako bat hazkundearen mugak onartzea da, moralaren aginduz. Azaldu zuenez, "garapena materialen xahutzearekin lotzeari utzi behar zaio: planetari atseden eman behar zaio eta aztarna ekologiko gutxi uzten duten zerbitzuak aukeratu behar dira. Ekonomia dietan jartzeko eta taxuzko planeta bat izateko errezeta da: materialen kontsumo lighta, CO2 enplegu txikiak eta gizarte eta osasun zerbitzuak ".

Kazetaritzaren zeregina

Antonio Cerrillok kazetaritzak klima-aldaketari buruz informatzeko bete behar dituen premisak azaldu zituen: zorroztasuna, aniztasuna, presioei aurre egitea, prestakuntza espezializatua, enpresen irudi garbiketari aurre egitea, pedagogia lehenestea eta katastrofismotik ihes egitea, baina zientzialariei ahotsa emanez.

Hitzaldian, Cerrillok adierazi zuen kazetaritzari dagokiola iritzi publikoari ematen zaizkion informazio okerrei buruz ohartaraztea. Izan ere, korporazio handiek egiten duten desinformazioa eta irudi garbiketa bi oztopo dira trantsizio energetikorako bidean, inakzio politikoarekin eta "negazionismo lightarekin" batera. Cerrilloren ustez, horrek ez ditu adierazpenak egiten, PPren gobernuak ezarritako eguzki zerga bezalako ekintzak baizik.

Herritarren ekintza

GKEak funtsezko eragile bihurtu dira administrazioei ekintza klimatikoa sustatzeko ekintza erabakigarriagoa eskatzeko orduan, Antonio Cerrillok azaldu zuenez. Txostenek zorroztasun handia dute, eta beste sektore batzuetako indarrak beste interes batzuekin parekatzeko aukera ematen dute; horrek aniztasuna aberasten du. Gizarte ekintzaren beste adibide bat Klimaren Herritarren Batzarra izan zen, "oihartzun handirik izan ez duena, telelana eta 4 eguneko astea bezalako proposamenak egin zituena, argindar enpresak bere ekoizpenaren zatirik handiena iturri berriztagarrietatik egitera behartzeko eta industri abeltzaintzaren makrogranjak murrizteko".

Horrez gain, Extinction Rebellion eta Teachers for future mugimenduak aipatu zituen, baita gazteek bultzatutako beste erakunde batzuk ere. Gazteak, gaineratu zuenez, ekoantsietateak, larritasunak eta ezintasunak jota daude, ingurumen-krisirako irtenbiderik ez dagoelako. Nahiz eta ekoantsietate hori mobilizaziorako palanka bat izan daitekeen, gaineratu zuen. Larritasun hori gainditzeko, gizarte-kolektiboen parte izan daitekeela zehaztu zuen, ekosistemak berreskuratzeko lan egin daitekeela eta gobernantza-modu berriak sustatu daitezkeela, hala nola klimako herritarren batzarrak, beste ideia batzuen artean. "Ekoantsietatea gainditzea, eraikitzera bideratutako neurriekin eta ezer egin gabe begiratzen ez jarraitzea" amaitu zuen.