Emakumeek beren burua ahalduntzen dute
«Emakumeen ahalduntzea prozesu bat da, eta prozesu horren bidez bakoitzak bere burua gaitu, baimendu eta legitimatzen du. Hala teorizatzen du Marcela Lagarde antropologoak. Bere inguruko pertsonen bizitzaren objektu izatetik, bere denbora, itxaropen, nahi eta lehentasunetatik, bere bizitzako lehen pertsonan protagonista izatera igaro zen» Sara Ibarrola generoan eta berdintasun-politika publikoetan aditua den soziologoa eta Ibain Aholkularitzako zuzendaria eta ikertzailea definizio horretatik abiatu zen gauzatu beharreko prozesua deskribatzeko eta, ahalduntzearen bidez, indarkeria matxistari aurre egiteko gakoak izateko.
Nagusitasunezko harremanetan oinarrituta bizi garen gizarte patriarkalean, emakume guztiok ahaldunduta gaude. Indarkeria matxista gehitzen badiozu, egoera askoz gehiago areagotzen da. Aurrera ateratzeko prozesua luzea da denboran, eta hainbat egoera bizi ditu. Sara Ibarrolaren ustez, funtsezkoa da jakitea «eskubidedun herritarrak garela eta laguntza edo baliabide moduan jasotzen duguna ez dela emaria edo pribilegioa, baizik eta herritar gisa dugun eskubidea».
«Emakume bakoitzak ahaldundu egiten du bere burua, eta garrantzitsua da baliabideak prozesu horietan lagundu, aholkatu eta orientatzeko moduetan jartzea, kontuan hartuta beste diskriminazio-iturri batzuek berdintasunarekin duten harremanaren arabera – Adibidez, landa-udalerri batean bizitzea – Ahalduntze-prozesuak luzeagoak edo hauskorragoak izan daitezkeela, desberdintasunak areagotu egiten baitira».
Batzuetan, biziraun duten guztiak ez daude egoera berean indarkeria matxistari aurre egiten diotenean. Emakume batzuek aurre egin diezaiekete bakarrik aurre egiten dieten menderatze-ekintzei. Beste batzuek beste urrats bat eman dute, eta menderatze-gertaera horien aurka matxinatzen hasi dira. Adibidez, salaketa jarri baina gero kendu egiten duten emakumeen kasua izan daiteke. Hortik aurrera subertsiora pasa daiteke, non emakumea gertatzen ari zaionaz jabetzen den eta modu aktiboan ahaldundu nahi duen. Azken fase batean, aldaketa edo urratzea egongo litzateke, eta «horrek pentsamendu kritikoa, konplexuagoa eta alternatiboagoa eskatzen du, non dagoeneko jabetzen naizen indarkeriatik bizirik atera naizen eta nire inguruan mobilizatzeko borondate irmoa dudan». Pertsonala politikoa da dagoeneko. Nire egoera aldatu ez bada ere, ni aldatu naiz.
Sara Ibarrolak, ikertzaile gisa, egiaztatu du zerbitzuek egiten duten esku-hartzean emakumeak une desberdinetan daudela. Batzuk bizipenaren unean daude, gertatu zaiena kontatzen dute, ez dira indarkeriaren biktima gisa identifikatzen eta beren egoera errutik eta beldurretik bizi dute. Beste batzuetan, emakumeek sentitzen dute emakumeei gertatu zaiena egoerarekiko desadostasuna sortzen hasi dela eta egoeraren kontzientzia handiagoa sortzen hasi dela. Hortik aurrera, non ahalduntzea kontzientea den eta emakumeek ahaldundu nahi duten, aurrean duten kaltea konpontzeko bide gisa, errazagoa da ekintzara igarotzea. Ez dute nahi bizi izan dutena beste pertsona batzuei gertatzea.
Sara Ibarrolak emakume bat zerk ahalduntzen duen eta zerk ez komentatzen zuen. «Ez zaitu ahalduntzen zu ez sinestea, sinesgogor entzutea edo epaitzea. Gizarte-baliabideekiko mendekotasun kronikoa ere ez da ahalduntzen. Emakume batzuk bikotekidearen mende egotetik baliabideen mende egotera pasatzen dira, eta ahalduntze-prozesua gelditu egiten da. Askotan, modu supremazistan eta amatasunean esku hartzen dugu, ez baititugu berdinak bezala ikusten, haien gainetik jartzen baikara eta domeinu patriarkalaren eredua esku-hartzera eramaten baitugu. Desmuntatu behar diren baliabideek egiten duten esku-hartzean joera asko daudelako, emakumeen ahalduntzean laguntzeko».
Aitzitik, «sinets diezazuten ahaldundu egiten du esku-hartze soziala indarkeria matxistari buruzko prestakuntza duten profesionalek egitea; ahaldundu egiten du emakumeak ez tratatzea hartzaile edo erabiltzaile gisa, protagonista gisa baizik».
Ahalduntze-prozesuak hainbat dimentsiotan eragiten du: emakumeen autoestimuan eragiten du, eta eredu patriarkalean, beste pertsonek horretaz duten estimuaren araberakoa da. Autonomian eta erabakiak hartzean ere eragiten du, baita ongi bizitzeko autozainketan ere. Profesionalek ulertu behar dute prozesuak oso konplexuak direla eta joan etorriak dituztela, ez baitira estatikoak.
Sara Ibarrolak, politika publikoetan aholkulari gisa, uste du garrantzitsua dela benetan zerk eragiten duen ikustea. Baliabide publikoek egiten dutenetik, zer jarduketek jartzen dute emakumea beste egoera batean? Ikertzaile gisa, arreta-jardueretan eragin positiboa duena aztertu du. Adierazle horiek ez dira kontuan hartzen, eta ez dute zerikusirik esku-hartzearen emaitzekin, ahalduntze-prozesuetan duten eraginarekin baizik. Bere esperientziagatik, harrera-baliabideen ebaluazioaren bidez, adibidez, adierazi du kasu horietan eragin positiboa duela emakumeak beste emakume batzuk ezagutzeak eta aitortzeak, misoginia desmuntatzen duelako. - Normalean bakarrik eta atsekabetuta iristen dira. Sororitatetik beste emakume batzuekin laguntza-sareak egiteko aukerak eragin oso positiboa du haien prozesuetan. Inpaktatzen du baliabide horietan hizkuntza ikasteko aukera izatea (etorkin askok beste emakume batzuekin praktikatzeko lehen aukera dute). Eragin positiboa du jasotzen duten laguntza psikologiko terapeutikoak eta, baliabidearen laguntzarekin, egin ditzaketen prozesuek. Adierazle horiek ez dira kontuan hartzen emakumeen aurkako indarkeriaren arretarako baliabideak ebaluatzen direnean eta emakumeak ahalduntze-prozesuetan beste leku batean jartzen dituztenean.
