Europako autonomia estrategikoa garuneko heriotza egoeran dago?
Galdera hori utzi zuen mahai gainean Mira Milosevichek Eurobasque-k antolatutako ikastaroan, “Batasun indartsuago baterako estrategiak eta tresnak: Europar subiranotasun baterantz?” gaiaren inguruan.
“Ez dago subiranotasunik Estatu bat hura defendatzeko gai ez bada. Estatu bat izanda edo EB izanda”.
“Europako Autonomia Estrategikoaren kontzeptuak bere interesak defendatzeko gaitasuna adierazten du, Estatu Batuekin alderatuta. Horregatik, nahiago dut EB eragile estrategikotzat hartu. 1950eko hamarkadatik, nolabait, antiamerikanismo-sentimendu batekin ehuntzen aritu da”. Oinarri horretatik abiatuta, Mira Milosevich, Elkano Institutuko Errusiarako ikertzaile nagusia, Trump-en hitzak gogoratu zituen, NATOk antolamendu zaharkitua zuela esanez, eta Macronena, berriz, garuneko heriotza egoeran zegoela esanez. “Europarrek pentsatu zuten autonomia estrategiko hori lortu zutela, baina gertaerak dira eta Ukrainaren inbasioak erakutsi du Europako segurtasuna eta defentsa aliantza atlantikoaren eta Estatu Batuen mende dagoela. Estatu Baturik gabe ez dago autonomiarik, ez dago subiranotasuna defendatzeko gaitasunik”.
Europa eragile estrategiko gisa. Potentzia ekonomikoa da, diplomatikoa, baina ez potentzia militarra. Europako Batzordeak berak Autonomia Estrategiko Irekiaz hitz egiten du, Txinarekiko energia-independentzia eta independentzia teknologikoa barne hartzeko.
NATOk SESB geldiarazteko eta Alemania kontrolpean edukitzeko sortu ziren, baina bigarren funtzio bat izan zuen. Lehen aldiz, Europako Estatuek beren artean borrokatzeari utzi zioten. “Gaur Europako Autonomia Estrategikoaz hitz egin dezakegu horri esker”.
NATOren azken goi-bilera korrika eta presaka ibili zen otsailean Ukrainaren inbasioagatik. Estrategia idazteko aldez aurreko lanak asko aldatu ziren.
“Beti asko hitz egiten duten europarrek ezin izan zuten gerra geldiarazteko esku hartu, 90eko hamarkadan Balkanetan gertatu zen bezala, Georgian inbasio errusiarra, hegoaldeko Osetiaren eta Abjasiaren independentzia onartuz. Gaur egun, Europak ez du inolako autonomia estrategikorik defentsaren arloan”.
Sobietar Batasunaren aurkako disuasioak gerra hotzean funtzionatu zuen, Estatu Batuetako aterki nuklearrean, Europako herrialdeetako 300.000 soldaduek.
“Orain, estatuen arteko mehatxuen kontzeptura eta potentzia handien lehia klasikora itzuli gara. Estatu Batuak buru dituen NATO bat dugu, eta asko hitz egiten duen Europa bat, baina ez da gai bere burua defendatzeko eta bere mugetan sor dakizkiokeen arazoak konpontzeko. Logikoena da defentsak aliantza atlantikoaren eskuetan jarraitzea. Azkar gainditzeko gaitasuna izan du, ez da zaharkitua eta ez dago garuneko heriotza egoeran. Begira, Milosevichek beste galdera bat egin zuen ”Europako autonomia estrategikoa garuneko heriotza egoeran dago?, Izan ere, Ukrainako gatazkarekin eta NATOk jokatzen duen paperarekin erakutsitako ezgaitasuna baieztatzeko modukoa da”.
Haren iritziz, autonomia estrategiko hori desiragarria da, baina aliantza atlantikoarekin bateragarria eta koordinatua den tresna gisa garatzen bada baino ez da posible.
Egin litezkeen aldaketengatik desiragarria. Alde batetik, baliteke Estatu Batuetako hurrengo hauteskundeak demokratek galtzea eta Trump edo antzeko norbait itzultzea, Europaren alde dirua gastatu nahi ez duena eta munduko sheriffa izan nahi ez duena, baizik eta Estatu Batuetako barne-arazo askori erreparatzea.
Bigarren arrazoiagatik ere desiragarria. “Dinamika geopolitikoak ez daude Europan, indo baketsuan baizik”.
Haren iritziz, “Estatu Batuek egiazki nahi dute Europaren autonomia estrategikoa, baliabideak eta arreta benetan interesatzen zaienera bideratu ahal izateko: Txinara. AEB Europara itzultzen ari da, EBk Txinarekin duen gatazkan laguntza handiagoa ematearen truke”.
“Europa ez da betiko nerabezarotik aterako Errusiaren energia-independentzia eta Txinaren teknologia-independentzia lortu arte. Pandemian argi eta garbi ikusi ditugu botikak, maskarak eta abar. “Europan ez dugu adostasunik defentsa baino askoz arlo errazagoetan; ezin dugu pentsatu autonomia estrategiko horretan. Lehenik, benetan zer lortu nahi dugun adostu beharko genuke. Ikuspegi bera ez badugu, lana oso zaila izango da”.
Etorkizunean, defentsa-arloan autonomia estrategikoa izango da, baina Estatu Batuekin duen mendekotasuna areagotu egingo da Errusiatik defendatzeko, eta horrek Txinarekin duen borrokan laguntzera behartuko du.
