Uda ikastaroa
CURSO ONLINE EN DIRECTO - Resistencia a antibióticos. Una visión One Health: personas y animales sanos y medio ambiente más seguro

CURSO ONLINE EN DIRECTO - Resistencia a antibióticos. Una visión One Health: personas y animales sanos y medio ambiente más seguro

Uzt. 17 - 18. Uzt, 2020 Kod. X41-20

Azalpena

Uda Ikastaro hau online zuzenean da, baina nahi izanez gero, PRESENTZIAL egiteko aukera dago. Ikastaroa presentzialki egin nahi bazenu, sakatu PRESENTZIAL gainean Ikastaroaren fitxan sartzeko.

Gaur egun bakterio multirresistenteek eragindako infekzioak Osasun Publikorako mehatxu larrienetarikoak dira. Baina antibiotikoekiko erresistentziaren hedapenaren ondorio larrienak ingurune klinikoan antzematen badira ere, ingurumenean dago arazoaren jatorria, hau da, nekazaritza, abeltzaintza eta hiri-ingurunetan. Egoera honek erronka bat plazaratzen du: irtenbideak aurkitzeko eragina duten agertoki guztiak integratzea beharrezkoa da, hala nola nekazaritza, abeltzaintza eta hiri-ingurumenak. Horregatik Munduko Osasun Erakundearen arabera, bakterio erresistenteen agerpenak ekartzen duen arazoari aurre egiteko irtenbide bakarra One Health ikuspegitik etorriko da.

Uda Ikastaro honen helburua arazo honetan ingurumenak duen eragina aztertzea da. Zehazki, ingurumenean dauden (i) antibiotikoek, (ii) antibiotikoekiko erresistenteak diren bakterioek, (iii) antibiotikoekiko erresistentzia ematen duten geneek eta (iv) geneen transferentzia horizontalaren arduradunak diren elementu genetiko mugikorrek (plasmidoak, integronak, transposonak) gizakiaren eta ekosistemen osasunean duten eragina aztertzea da. Horretarako, kutsatzaile horien presentzia eta kutsatzaile horien eragina ingurune kliniko, nekazaritza, abeltzaintza eta hiri-ingurunetan aztertzeko teknika berrienak aurkeztuko dira.

Irakurri gehiago

Helburuak

Uda Ikastaroaren helburu nagusia antibiotikoekiko erresistentziaren sorkuntza eta hedapenean ingurumenak duen eginkizunari buruz formakuntza ematea da. Horretarko, helburu zehatzak honakoak dira:

  1. Eremu kliniko, nekazaritza, abeltzaintza, elikagaien eta hiriko eremutan dagoen antibiotikoekiko erresistentziaren problematika ezagutaraztea.
  2. Antibiotikoen jarduerarako mekanismoak eta bakterioak erresistenteak izateko dituzten mekanismoak sakon ezagutaraztea.
  3. Antibiotikoekiko erresistentzia bakterioen artean hedatzeko prozesuak eta hauetan ingurumenak duen zeregina eta ingurumenaren eta gizakiaren osasunean duten eragina ulertaraztea.
  4. Antibiotikoekiko erresistentziarekin lotutako ingurumen-arriskuak zenbatzeko eta ebaluatzeko gaur egungo metodologiak aurkeztea.
  5. Egungo problematikan klima-aldaketak duen eraginaz ohartaraztea.
Irakurri gehiago

Jarduera nori zuzenduta

  • Unibertsitateko ikaslea
  • Irakasleak
  • Profesionalak

Kolaboratzaileak

  • Fundación Euskampus
  • bc3 basque centre for climate change

Programa

2020-07-17

09:00 - 09:30

Jardueraren zuzendaritzaren aurkezpena

  • Itziar Alkorta Calvo UPV/EHU - Profesora Titular / Directora del curso
  • Manu Soto López UPV/EHU - Catedrático / Vicedirector del PiE
09:30 - 10:15

“The use of WGS to investigate antibiotic resistance (This speaker will participate through Zoom)“

  • Paul Higgins University of Cologne | UOC • Institute for Medical Microbiology, Immunology and Hygiene - University Professor
10:15 - 11:00

“Ribosomes in antibiotic action and resistance“

  • Paola Fucini CICBioGUNE - Ikerbasque Professor
  • Sean Connell CICBioGUNE - Ikerbasque Professor
11:00 - 11:30

“Diseminación de resistencia a antibióticos “

  • Itziar Alkorta Calvo UPV/EHU - Profesora Titular / Directora del curso
11:30 - 12:00

Atsedena

12:00 - 12:45

“Utilidad de la transferencia de microbiota fecal para la erradicación de bacterias multirresistentes“

  • Rosa del Campo Moreno Instituto Ramón y Cajal de Investigación Sanitaria del Servicio de Microbiología del Hospital Universitario Ramón y Cajal de Madrid - Investigadora
12:45 - 13:15

“Control de las resistencias a los antibióticos en el medioambiente hospitalario: del laboratorio a la clínica“

  • Lucía Gallego Andrés UPV/EHU - Profesora Titular
13:15 - 15:00

Pausa para comer

15:00 - 15:45

“The transferable resistome of the agro-ecosystem - potentials and limitations of methods (This speaker will participate through Zoom)“

  • Kornelia Smalla Julius Kühn-Institut - University Professor
15:45 - 16:30

“La resistencia a los antibióticos como motor de la ecología microbiana“

  • Carlos Garbisu Crespo Neiker - Director Científico
16:30 - 17:00

“Resistencia a antibióticos en plantas de tratamientos de aguas residuales: abordando sistema de caja negra“

  • Maria Estilita Ruiz Romera UPV/EHU - Profesora Titular
17:00 - 17:30

Sintesia

2020-07-18

09:30 - 10:15

“Papel de la agricultura en la transferencia de resistencias a antibióticos “

  • Maite Lacuesta UPV/EHU - Profesora Titular
  • Usue Pérez López UPV/EHU - Profesora agregada
10:15 - 10:45

“Alimentos: un eslabón más en la cadena de transmisión de residuos y genes de resistencia “

  • Mailo Virto Lekuona UPV/EHU - Catedrática
10:45 - 11:30

“Ecología de la resistencia a antibióticos en productos lácteos “

  • Baltasar Mayo Pérez Instituto de Productos Lácteos de Asturias (Ipla-CSIC)
11:30 - 12:00

Atsedena

12:00 - 12:30

“Cómo detectar antibióticos en muestras ambientales“

  • Néstor Etxebarria Loizate UPV/EHU - Catedrático
12:30 - 13:00

“Los antibióticos además de generar resistencia ¿producen efectos tóxicos en el medio ambiente? “

  • Manu Soto López UPV/EHU - Catedrático
13:00 - 13:30

“Cambio climático, salud y resistencia a antibióticos “

  • María José Sanz Sánchez BC3 - Directora
13:30 - 14:00

Sintesia

Zuzendariak

Itziar Alkorta Calvo

Universidad del País Vasco, Titular de Universidad

Itziar Alkorta es licenciada en Química y Doctora en Bioquímica (UPV/EHU). Realizó una estancia postdoctoral en la Universidad de California, Berkeley. Es profesora titular del Dpto de Bioquímica y Biología Molecular (UPV/EHU). Dirige un grupo de investigación centrado en conocer el mecanismo molecular de la conjugación bacteriana para aportar soluciones al problema de la diseminación de resistencias a antibióticos entre bacterias. Ha dirigido numerosas tesis doctorales, trabajos de fin de master y de grado. Ha escrito cerca de 120 artículos científicos y de divulgación. Y ha liderado y participado en numerosos proyectos de investigación. Ha sido directora del Instituto Biofisika (UPV/EHU, CSIC), Vicedecana de la Facultad de Ciencia y Tecnología (UPV/EHU) y miembro de la Junta Directiva de la Sociedad Española de Bioquímica y Biología Molecular. Desde 2017 forma parte de AKADEME II. Actualmente es la coordinadora del Joint Research Laboratory on Environmental Antibiotic Resistance.

Hizlariak

Sean Connell

Sean Connell is a Ikerbasque Research Fellow and has been working in the Structural Biology Unit of the CIC bioGUNE since January 2013. Dr. Connell graduated from University of Alberta (Canada) in 1997 with a B.Sc. in biochemistry. From 2003-2006 he completed a post-doc at the Universitätsklinikum Charite (Berlin, Germany) and from 2007-2012 he worked as an independent researcher at the Goethe-Universität (Frankfurt, Germany). Currently he is a principal investigator at the CIC bioGUNE (2013-present). His research interests focuses on understanding, at a biochemical and structural level, the molecular details of chemical reactions driving macromolecular machines. He has expertise in the preparation of macromolecular complexes for structural studies, functional characterization of complexes by biophysical means and the structural investigation of macromolecular complexes by cryo-EM.

Rosa del Campo Moreno

Rosa del Campo has a degree in Medicine and Surgery and a doctorate in Microbiology, both by the University of Zaragoza (1994 and 1998, respectively). She did a postdoctoral stay (1999-2005) at the University Hospital Ramón y Cajal in Madrid, where she continues as Senior Research (since 2006). She directs a research group focused on understanding the impact of microbiota composition and metabolism on human health, and also on the epidemiological spread of antibiotic resistant bacteria. She has supervised 13 doctoral theses, master thesis and graduate works. She has written nearly 130 scientific and science dissemination articles, and she has led and participated in numerous research projects. She is an active member of scientific societies as SEIMC, head of the GEMBIOTA group of study and SEM, Treasurer of the Food Group.

Néstor Etxebarria Loizate

Nestor Etxebarria, Doctor CC Químicas (1993, UPV/EHU), Catedrático (2011, UPV/EHU) y actualmente director del Dpto Química Analítica. Pertenezco al grupo de investigación IBeA (www.ehu.eus/Ibea). También formo parte de la Estación Marina de Plentzia (PiE, www.ehu.eus/PIE). He investigado sobre química en disolución (Tesis Doctoral), implementación del análisis por activación neutrónica para el control de producción de materiales de referencia (postdoct en JRC-IRMM, Bélgica) y sobre análisis ambiental de contaminantes orgánicos y en ecotoxicología ambiental (actualidad). Soy coautor de más de 130 publicaciones científicas e investigador principal de 3 proyectos de la Agencia Nacional de Investigación. He dirigido 13 tesis doctorales y más de 25 tesis de máster. Soy coautor de cuatro libros de texto universitarios y fui coordinador del grado de Química (2008-2011) y actualmente pertenezco al comité académico del Erasmus Mundus Master in Marine Environment and Resource.

Paola Fucini

Paola Fucini: PhD (Max-Planck-Institute for Biochemistry and Ludwig-Maximilians-Universitat, Munchen); postdoctoral studies at Oxford Center for Molecular Science (University of Oxford) and at the Chemical Laboratory (Cambridge University). She focused on the role of the ribosome and development of in-vitro translation systems for the preparation and structural analysis of ribosome complexes (Group leader at Max-Planck-Institute for Molecular Genetics, AG Ribosomen, Berlin and Professor at Frankfurt University). Since 2013 Paola is an Ikerbasque Research Professor (CICbioGUNE) and, with Dr. Connell, aims to develop new antimicrobial agents through structural studies (NMR, X-ray crystallography and Cryo-EM). Research lines: (i) Mechanism of binding and action of antibiotics/translational inhibitors; (ii) Binding mode and mechanism of Ribosome Assembly Factors and Chaperones: Identification of new target sites and development of Specie Specific Translational Inhibitors/antibiotics.

Lucía Gallego Andrés

Universidad del País Vasco UPV/EHU

Lucía Gallego, Profesora Titular de Microbiología Médica del Dpto. de Inmunología, Microbiología y Parasitología de la Facultad de Medicina y Enfermería, Universidad del País Vasco UPV/EHU. Doctora en Medicina y Cirugía y Máster en Tecnología del ADN Recombinante. Representante de la Fac. de Medicina en el Plan Nacional frente a las Resistencias a los Antibióticos (Agencia Española del Medicamento y Productos Sanitarios). Investigadora principal del Acinetobacter baumannii Research Group dedicado al estudio y control de la resistencia a los antibióticos en aislamientos hospitalarios, especialmente en A. baumannii bacteria patógena declarada alarma global por la OMS. Colabora con grupos del Reino Unido, Bolivia, Chile, Alemania y Egipto. Autora de 53 artículos internacionales, participado en 54 proyectos de investigación nacionales e internacionales (28 como IP), organizado eventos internacionales de cooperación al desarrollo y comunicación científica, y dirigido 10 tesis doctorales.

Carlos Garbisu Crespo

NEIKER

Carlos Garbisu, Jefe del Dpto. Conservación de Recursos Naturales de NEIKER. Es Licenciado con Grado en Biología por la Universidad del País Vasco (1984) y Master of Science por el Imperial College of Science and Technology (Londres, 1987). Obtuvo su doctorado en el King’s College London (1992) y realizó estudios postdoctorales en la Universidad de California (Berkeley, 1993-1995). Su carrera científica se ha centrado en el campo de la biotecnología ambiental, principalmente en (1) la biorremediación y fitorremediación de suelos contaminados; (2) el uso de microorganismos como bioindicadores del impacto de las prácticas agrícolas y la contaminación sobre la salud del suelo. Actualmente, focaliza una gran parte de su investigación en el estudio de la diseminación de las resistencias a antibióticos en el medio ambiente. Recientemente, ha sido reconocido por el Gobierno Vasco por la labor investigadora y el mérito científico-tecnológico desarrollado a lo largo de su carrera profesional.

Paul Higgins

Paul G Higgins. PhD (Medical Microbiology, University of Edinburgh) and Post-doctoral research fellow (University of Düsseldorf). Currently group leader at Institute for Medical Microbiology, Immunology and Hygiene, University of Cologne. Research interests: (i) Molecular epidemiology of ESKAPE pathogens and Neisseria gonorrhoeae using whole genome sequencing. (ii) Carbapenem-resistance mechanisms of Acinetobacter baumannii and Klebsiella pneumoniae. (iii) Efflux pump mediated antibiotic resistance. (iv) Taxonomy of the genus Acinetobacter. (v) Differential expression of antibiotic resistance determinants. Member of European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases and British Society for Antimicrobial Chemotherapy. Regular reviewer of scientific journals: J Antimicrobial Chemotherapy, Antimicrobial Agents and Chemotherapy, and grants: British Society for Antimicrobial Chemotherapy, The British Medical Research Council, among others.

Maite Lacuesta

Maite Lacuesta es Profesora Titular de Universidad de Fisiología Vegetal en la UPV/EHU. Imparte docencia en los grados de Farmacia y Ciencias Ambientales y en los másteres de Agrobiología Ambiental y de Enología Innovadora de la UPV/EHU. Es miembro del grupo de investigación cambio climático y cultivos bioenergéticos, que analiza la interacción del incremento del CO2 y los principales estreses asociados (Tª, sequía, salinidad), en la fisiología y productividad de especies vegetales de interés agronómico. Ha publicado más de 50 publicaciones internacionales y participado en numerosos proyectos de investigación, habiendo dirigido 10 de ellos. Directora de 3 tesis doctorales, dos de ellas Internacionales, actualmente dirige una Tesis sobre leguminosas, seleccionando inóculos eficientes que permitan mejorar su productividad en condiciones de sequía. Los trabajos se están desarrollando en cultivo convencional y ecológico, como alternativa más saludable y sostenible medioambientalmente.

Baltasar Mayo Pérez

IPLA-CSIC, Profesor de Investigación

I got a degree in Biology (1981) and a PhD in Microbiology (1988) both at the Univ. of Oviedo, and a postdoctoral stay at the Department of Genetics, Univ. of Groningen (1989-1991). Then I got a researcher permanent position (1995) at “Instituto de Productos Lácteos de Asturias” (IPLA-CSIC; www.ipla.csic.es) a dairy-oriented research institute. My research focuses on the microbiology of traditional dairy products and of the human gastrointestinal tract. Our main aim falls within the selection of technologically- and functionally-relevant microorganisms as starters or probiotic cultures in dairy systems. To this end, full characterization of strains, including safety aspects, is paramount. Key traits such as antibiotic resistance and the production of harmful substances have been used as negative criteria for selection. Since 2012, I am a member of the EFSA FEEDAP Panel for the safety assessment of applications and the writing and approval of FEEDAP´s guidance and scientific opinions.

Usue Pérez López

Usue Pérez es Profesora Agregada de Fisiología Vegetal del Departamento de Biología Vegetal y Ecología de la UPV/EHU. Imparte docencia en los grados de Biología, Bioquímica y Biología Molecular, Biotecnología y Ciencia y Tecnología de los Alimentos y en el máster de Enología Innovadora de la UPV/EHU. Como miembro del grupo de investigación FisioClimaCO2, lleva varios años analizando la interacción del incremento del CO2 y los principales estreses asociados en la fisiología y productividad de diferentes especies vegetales. Los resultados se han publicado en más de 20 publicaciones internacionales y ha participado en diferentes proyectos de investigación. Actualmente, dirige dos Tesis Doctorales sobre interacción de factores asociados al cambio climático en cebada y quinoa, buscando los mecanismos fisiológicos que dichas especies ponen en marcha bajo condiciones climáticas futuras al objeto de buscar características de tolerancia para mantener la seguridad alimentaria en el futuro.

Maria Estilita Ruiz Romera

Estilita Ruiz Romera. Doctora en CC Químicas (UPV/EHU, 1990). Titular Departamento de Ingeniería Química y del Medio Ambiente (UPV/EHU, desde 1990) y acreditada a Catedra (ANECA, junio 2016). Investigación Medio Ambiente (impacto sobre Aguas y Suelos de intervenciones antrópicas), impacto de pesticidas en la actividad microbiana del suelo, evaluación hidro-sedimentaria y contaminación de sedimentos. Cabe mencionar la integración de procesos hidrológicos, químicos y biológicos al estudio de impactos generados en cuencas urbanas fuertemente antropizadas. He participado en 31 proyectos de investigación, 4 europeos (13 como IP), en publicaciones en revistas con JCR, ISBN o libros (total de 75). Contribuciones a congresos (más de 65). En los últimos 10 años, he dirigido 5 tesis doctorales (3 europeas) y 2 en ejecución, una de ellas cotutelada con la Universidad de Toulouse. He dirigido 32 Proyectos fin de carrera; 15 Proyectos de Cooperación con empresas, 12 Proyectos fin de Master.

Mailo Virto Lekuona

UPV/EHU, Catedrática de Universidad

Mailo Virto. Doctora en Ciencias Biológicas (UPV/EHU, 1992). Investigadora en la Fundación INASMET (1990-1993) donde estudió el uso de enzimas en la modificación de lípidos y su aplicación industrial. Desde 1993 Profesora del departamento Bioquímica y Biología Molecular UPV/EHU, Catedrática desde 2019 y miembro del Grupo de investigación Lactiker, donde ha estudiado la bioquímica de la maduración del queso, caracterización de los enzimas coagulantes, relación entre alimentación animal y características nutricionales de leche y queso y relación entre la ingesta de grasa láctea y el desarrollo de enfermedades cardiovasculares. Autora de más de 40 publicaciones científicas en revistas internacionales. Ha dirigido 8 proyectos de investigación financiados por organismos públicos y un contrato con empresa, y ha participado en más de 40 proyectos y contratos. Ha codirigido seis tesis doctorales. Secretaria Académica (2003-2012) y Decana de la Facultad de Farmacia (2012-17)

María José Sanz Sánchez

BC3, Basque Centre for Climate Change, Scientific Director

Maria José Sanz zuzendari zientifikoa da BC3, Basque Center for Climate Change ikerketa zentruzan, 2016ko urtarriletik. Sanz irakasleak Biologia Zientzietako doktoregoa du Valentziako Unibertsitatean (1991), eta esperientzia du zenbait arlo zientifikotan, hala nola ekofisiologian, airearen kutsaduraren ondorioetan, beheko eta goiko landareetan, dinamika eta kimika atmosferikoan, nitrogeno eta karbono zikloetan, berotegi-efektuko gasetan eta berotegi-efektuko gasetan. Klima Aldaketaren dimentsio politikoan eragin handia izan du, FAO (Elikadura eta Nekazaritzarako Nazio Batuen Erakundea) edo CMNUCC (Klima Aldaketari buruzko Nazio Batuen Esparru Konbentzioa) bezalako zentroetan hartutako erabaki politikoak gidatuz. Esperientzia du prozesu multilateraletan, esparru arautzaileetan, politika-neurrietan eta Klima Aldaketari buruzko Politikako tresnetan, eta diziplina anitzeko ikuspegia zuten hainbat programa inplementatzen gidatu zuen.

Kornelia Smalla

Kornelia Smalla Senior Director and Professor of Julius Kühn-Institut (JKI) -Bundesforschungsinstitut für Kulturpflanzen Institute for Epidemiology and Pathogen Diagnostics. Research interest and expertise: (i) Development and application of new molecular techniques to detect plant pathogens and to study their ecology (plant microbe interaction). (ii) Community-level analysis of structural and functional diversity of microbes in soil and in the rhizosphere (characterisation of succession of antagonists, pathogens and microbial populations in response to environmental triggers). (iii) Evaluation of effects of agricultural management systems on microbial communities, plant and human pathogen abundance. (iv) Ecology and diversity of bacterial antibiotic resistance genes and plasmids, horizontal gene spread. Editor of FEMS Microbiology Ecology, Frontiers in Microbiology, BMC Microbiology, Editorial board of Applied and Environmental Microbiology and Editorial board The ISME Journal (Nature

Manu Soto López

Manu Soto. Biologia Zelularreko katedraduna (2011, UPV/EHU) eta 2012tik Plentziako Itsas Estazioko (UPV/EHU) zuzendariordea. Biologia Zelularra Ingurumen Toxikologian izena duen Ikerketa Talde Kontsolidatuaren ikertzailea. Doktoradutza Tesi Europearra (1995, UPV/EHU). Ikasketak University College of Wales, Innsbruck, Azores eta Gales Unibertsitateetan. 7 Doktoradutza Tesi zuzenduta (3 abian), masterreko tesiak (18) eta Lizentziaturakoak (7). Biomarkatzaileen garapen eta aplikazioetan interesa metalen peko uretako eta lurreko organismoetan . 100 argitalpen zientifiko baino gehiago eta 200 ekarpen baino gehiago nazio eta nazioarteko biltzarretan. Hezkuntza, Ekonomia, Lehiakortasuna, Euskal Herriko Unibertsitatea, Eusko Jaurlaritza, eta udalekin, estatuko eta tokiko ingurumen agentziekin eta enpresa pribatuekin finantzatutako ikerketa proiektuak koordinatu ditu. Zientzia eta Teknologia Fakultateko dekanordea (2006-2012).

Matrikula prezioak

MATRIKULA2020-07-17 arte
65,00 EUR
55,00 EUR
20,00 EUR

Sustainable development goals

2030 Agenda da nazioarteko garapenerako agenda berria. Nazio Batuen Erakundeak onartu zuen 2015eko irailean eta giza garapen jasangarriaren aldeko tresna eraginkorra izan nahi du planeta osoan. Haren zutabe nagusiak dira pobrezia errotik desagerraraztea, zaurgarritasunak eta desberdintasunak urritzea, eta jasangarritasuna bultzatzea. Aukera paregabea eskaintzen du mundua 2030. urtea baino lehen aldatzeko eta pertsona guztien giza eskubideak bermatzeko.

Garapen jasangarrirako helburuak

3 - Osasuna eta ongizatea

Bizitza osasuntsua bermatzea eta pertsona guztien ongizatea sustatzea, adin guztietan. Gai gakoak: osasun estaldura unibertsala, sexu eta ugalketa osasuna, trafikoagatik, poluzioagatik eta produktu kimikoengatik istripua izan duten pertsona kopurua txikitzea, amen eta jaioberrien heriotza tasa murriztea, HIESa bezalako epidemien amaiera, hepatitisari eta urak transmititutako gaixotasunei aurre egitea, drogen eta alkoholaren prebentzioa, tabakoaren kontrola.

Informazio gehiago
3 - Osasuna eta ongizatea

6 - Ur garbia eta saneamendua

Uraren eta saneamenduaren eskuragarritasuna eta kudeaketa jasangarria bermatzea pertsona guztientzat. Gai gakoak: eskuragarritasun unibertsala eta ekitatiboa arrazoizko prezioan, saneamendu eta higiene zerbitzuetarako sarbidea, uraren kalitatea, ur baliabideen erabilera eraginkorra, kudeaketa integratua, ur ekosistemen babesa, kutsaduraren murrizketa, isurketak ezabatzea, hondakin uren tratamendua.

Informazio gehiago
6 - Ur garbia eta saneamendua

12 - Ekoizpen eta kontsumo arduratsuak

Kontsumo eta ekoizpen eredu jasangarriak bermatzea. Gai gakoak: baliabide naturalen kudeaketa jasangarria eta erabilera eraginkorra, atmosferara, uretara eta lurzorura askatutako partikula kimikoak murriztea, hondakinak gutxitzea, birziklatzea, berrerabiltzea eta murriztea, jardunbide jasangarriak, erosketa publiko jasangarria, bizimodu jasangarriak, erregai fosilei ematen zaizkien laguntza ez-eraginkorrak arrazionalizatzea.

Informazio gehiago
12 - Ekoizpen eta kontsumo arduratsuak

15 - Lehorreko ekosistemetako bizitza

Lehorreko ekosistemen erabilera jasangarria babestea, berreskuratzea eta sustatzea, basoak modu jasangarrian kudeatzea, desertifikazioaren aurka borrokatzea, lurren degradazioa geldiaraztea eta biodibertsitatearen galera gelditzea. Gai gakoak: desertifikazioaren aurkako borroka, lehorreko ekosistemak basoberritzea, kontserbatzea, berrezartzea eta modu jasangarrian erabiltzea, habitat naturalak, biodibertsitatea, espezie exotiko inbaditzaileak, ekosistemen balioen integrazioa plangintzan, ezkutuko ehiza.

Informazio gehiago
15 - Lehorreko ekosistemen bizitza