Irrati eta Telebista Europan 2030 eta EITB 40

Iñaki Zabaleta Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV/EHU) kazetaritza katedraduna da, "Europako Hizkuntz Gutxituen Hedabideak eta Kazetaritza” (HEKA)) ikerketa proiektuko zuzendaria (2001az geroztik) eta Eusko Ikaskuntzako idazkari nagusia. City University of New York-en (CUNY)doktore-tesia landu ondoren, kazetaritzan doktoretza lortu zuen UPV-EHUn eta telebistako Masterra egin zuen New Yorkeko Brooklyn College-n (1985). Iowako Unibertsitatean (AEB) irakasle bisitaria izan zen 1992an. Artikulu akademiko ugari argitaratu ditu nazioarteko aldizkari ospetsutan, baita komunikazioari buruzko liburuak idatzi ere. Kazetaritza profesionalean, telebistako dokumental sorta bat zuzendu zuen (Urak dakarrena, 1992), CNNrako erreportajeak egin zituen (1990), eta Munduan Paz y Desarrollo (1999-2007) unibertsitate aldizkariaren zuzendaria izan zen, UPV/EHUko Lankidetza eta Garapeneko Masterraren barruan. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3050-2736

Giuseppe Abbamonte Europar Batasuneko “media policy” edo komunikabideen politikako zuzendaria da, Komunikazio-Sare, Eduki eta Teknologien Zuzendaritza Nagusian (CNECT), 2016az geroztik. Haren zuzendaritzak hurrengo ataletan du ardura: egile eskubideen legea, irrati-telebista difusioaren legea, MEDIA programa (ikus-entzunezko industria europarrari laguntza finantzarioaz arduratua) eta online desinformazioaren aurkako borroka. Lehenago, datuen europar estrategia prestatzen zuen zuzendaritzaren arduraduna izan zen. Europako Batzordeko Antimonopolio eta Kontsumitzailearen Babeserako sailetan ere lan egin zuen. Zenbait urtez ere lan egin zuen Europar Batzordeko antitrust eta kontsumitaileen babeserako departamentuetan. Europar Batzordean hasi aurretik, nazioarteko abokatu bulego bateko bazkide izan zen Milanen lau urtez (1989-1992), non merkataritza eta konpetibitate legedietan jardu zuen. Hainbat argitalpenen egilea da, batez ere ingeleseko zuzenbide aldizkarietan. Komunikabideen zuzenbidea ere irakasten du Università commerciale Luigi Bocconi-n eta Europako hainbat unibertsitatetan Europako zuzenbideari buruzko hitzaldiak eta aurkezpenak ematen ditu.

Irati Agirreazkuenaga Onaindia ikus-entzunezko komunikazioan da lizentziatua (EHU, 2008), gizarte komunikazioan masterduna (EHU, 2010) eta kazetaritzan doktorea (EHU, 2013) hizkuntza gutxituak eta komunikabide publikoak aztertzen dituen nazioarteko tesiarekin. Doktoretza osteko egonaldiak burutu ditu London School of Economics and Political Science unibertsitatean, Media and Communication sailean (2015) eta Glasgow-ko Unibertsitateko Centre for Cultural Policy Research sailean (2014). Euskal Telebistan aritu da erreportari gisa lanean programetan (2015, 2017) eta gaur egun irakasle agregatua da EHUko Kazetaritza Sailean. Argitalpenei dagokienez euskararen egokitzapena eta zabalpena irratian (Media, Culture & Society), migratzaileen narrazioen politika eta poetika (European Journal of Cultural Studies), etorkinen irratietarako komunikazio estrategiak (Journal of Ethnic and Migration Studies; Handbook of Media and Migration) eta Eskoziako independentzia erreferendumean komunikabide publikoek izandako jarrera eta parte-hartzerako zabaldutako aukerak (Social Sciences) dira aipagai, besteak beste.

2020ko azaroaz geroztik EITBko zuzendari nagusia da. Aurretik, besteak beste, Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzako aholkularia eta komunikazio zuzendaria izan zen, 2015-2017 artean. Bilboko Udalaren Promobisa eta Bilbao Next kanpo-sustapeneko sozietateetako presidentea ere izan da. Ikasketei dagokionez, INDESCOn (Bilbao) Irratian eta Telebistan graduatu zen 1991-92 urtean. Ondoren, Komunikazio Politiko eta Hauteskunde Komunikazioko masterra egin zuen Universidad Autónoma de Barcelonan, eta baita Adimen Ekonomikoko eta Segurtasuneko graduondokoa ere ICADEn, 2016an. European Foundation for Quality of Management-eko (EFQM) "Kudeaketarako Arau Estandarrak" ziurtagiria ere eskuratu zuen. Bestalde, George Washington University-ko Gerentzia Publiko graduondokoan irakaslea izan da Latinoamerikarako programetan. Halaber, Kudeaketa Publikoaren eta Komunikazio Instituzionalaren arloko prestakuntza-ikastaroak eman ditu INAP, FEMP, UNED, Euskal Herriko Unibertsitatean eta Deustuko Unibertsitatean.

Tania Arriagak doktoretza titulu bikoitza dauka Garapenari buruzko Ikasketetan, bai Euskal Herriko Unibertsitatekoa (UPV-EHU) bai Nevadako unibertsitateko Basque Studies-ekoa ere (University of Nevada, Reno, AEB). Aurretik, Informazio Zientzietan (EHU/UPV) lizentziatu zen. Egun, Euskal Herriko Unibertsitatean Ikus-entzunezko Komunikazio eta Publizitate saileko irakaslea da eta HEKA (Europar Hizkuntza Gutxituetako Hedabideak eta Kazetaritza / European Minority Language Media and Journalism) ikerketa taldeko kidea 2017tik. Komunikabideetako lan profesionalari dagokionez, 2010 urtera arte, irrati eta telebistan lan egin zuen. Argitaratu duen azken artikulu akademikoa News Agenda in European Minority Language Online Media: Balanced Coverage, Limited World (Journalism Studies, 2022) da, Iñaki Zabaleta Urkiola eta María González Gorosarrirekin batera.

Idoia Astigarra 1996 eta 2007 urte bitartean Euskal Telebistan saio eta genero desberdinetan produktore, errealizadore eta zuzendari lanetan aritu zen; saiorik ezagunenen artean daude, Wazemank, Goenkale eta Hitzetik Hortzera. Aurretik, Universidad Complutensen CC de la Imagen Visual y Auditiva lizentziatura eskuratu zuen eta Middlesex Universityn (Londres) M.A. Video Masterra. 2007 urtean, Mondragon Unibertsitateko doktorego ikasketei ekin zion, 2017an doktore titulua eskuratu zuelarik. Ordutik, Mondragon Unibertsitatearen Ikus-entzunezko komunikazioaren graduan irakasle eta ikertzailea da, eta graduko koordinatzailea 2018az geroztik. Argitaratutako azken artikulua Youth interaction with television and online bideo content in the digital age da, Journal of Digital Media & Interaction, 2018, aldizkarian I. Pavon eta A. Zuberogoitiarekin batera.

Ana Azurmendi konstituzio zuzenbideko katedraduna da eta komunikazio zuzenbideko irakaslea da, eta ikerketa-dekanordea Nafarroako Unibertsitateko Komunikazio Fakultatean. Bere ikerketa bi arlotan ardazten da: ikus-entzunezko komunikazio-politikak eta demokraziarako komunikabideak. Lau ikerketa-proiekturen ikertzaile nagusia izan da eta beste zortzi proiektutan ikertzailea, proiektu guztiak erakunde publikoek finantzatuz. Proiektuok ikus-entzunezko zerbitzuetan, horien erregulazioan, erreforman eta gizarteari egindako ekarpenean oinarritu dira. Galiziako Parlamentuko (2010), Mexikoko Senatuko (2014) eta Euskal Autonomia Erkidegoko Legebiltzarreko (2016) ikus-entzunezko legeen erreformarako parlamentu-batzordeetan aditu gisa kolaboratu du. Argitaratutako azken liburua Media Law in Spain (ed. Wolters Kluwer, 2018) da, azken artikulua The right to be forgotten for children and teenagers (Communication & Society, 2022) eta telebistari buruzko azken artikulua Encuesta y análisis sobre satisfacción, uso y consumo de televisiones públicas en España. La brecha generacional (Revista Latina de Comunicación Social, 2019).

Sian Doyle S4C galesezko telebistako zuzendari exekutiboa da gaur egun. Lehenago, Talk to Talk Consumer-eko zuzendari kudeatzailea izan zen, eta 25 urteko esperientzia du minorista alorreko eta telekomunikazioko enpresetan. Zazpi urtez AEBetan eta Kanadan lan egin zuen Rogers eta Comcast enpresan, zeina Sky eta NBC/Universal komunikazio-konpainien jabea den. Doylek Erresuma Batuan zuzendari gisa lan egin zuen Orange, EE eta BT-n eta hamar urte eman zituen Asda/Walmart enpresan ere. Alor digitalean eta bezeroen arretan gaitasun handia du eta lidergoa erakutsi salmenten eraldaketan plataforma digitalen bitartez. Galesko Antzoki Nazionaleko administratzailea da joan deneko bi urte hauetan.

Alan Esslemont irlandar hizkuntzazko TG4 telebista kanalaren zuzendari nagusia da. Braemar-en (Eskozia/Alba) jaio zen. Frantsesezko masterra du Edinburgoko Unibertsitatean eta graduondokoa enpresa-administrazioan (MBA) Erresuma Batuko Open University-n. Frantzian, Suitzan eta Skye uhartean lan egin ondoren, non Eskoziako gaelikoa ikasi zuen, 1984an Irlandan kokatu zen Galwayko University Collegeko irakasle gisa. 1995ean Teilifís na Gaeilge korporazioaren sustatzaile-batzordeko kide izendatu zuten, zeinak irlanderazko TnaG telebista kanala abiarazi zuen 1996ko urrian. Irlandako Zinema eta Telebista Akademiako kide fundatzaile eta diruzain izan zen (1997-2000) eta, 1999an, TnaG kanala TG4 modura berrabiarazteko zereginean paper garrantzitsua izan zuen. Urte bat geroago, 2000an, TG4 telebistako zuzendaria izendatu zuten. 2007ko abenduan Eskoziara itzuli zen BBC ALBA, eskoziar gaelikoko telebista katea, ezartzen eta arrakastaz abiarazten laguntzeko, non edukien arduradun nagusia izan zen ia bederatzi urtez. 2016ko urrian, Irlandara itzuli zen TG4ko zuzendari nagusi kargua hartzeko eta 2019an Celtic Media Festivaleko presidente kargurako aukeratu zuten.

Marian Fernández Pascal Txintxua Films ekoiztetxearen sortzailea eta bere obra guztien ekoizle exekutiboa da. Ikus-entzunezko Komunikazioan lizentziaduna Universidad de Navarran, Film Certificate-a eskuratu zuen New York Universityn. Irakasle lanetan aritu da Tabakalerako Elias Querejeta Zine Eskolarekin, Mondragon Unibertsitateko Ikus-entzunezko Komunikazio Fakultatearekin eta Larrotxenerekin. Gaur egun, IBAIA Euskal Ekoizleen Elkarteko buru da eta Kulturaren Euskal Kontseiluko eta Gipuzkoako Kultura Kontseiluko kide.

Kazetaritzan lizentziatua da Bartzelonako Unibertsitate Autonomoan eta Enpresa Komunikazioan graduondokoa Pompeu Fabra Unibertsitatean. 2012tik gaur arte, Kataluniako Ikus-entzunezkoen Kontseiluko Kabineteko eta Harreman Instituzionaletako zuzendaria da. Hor, Ikus-entzunezkoen Liburu Zuria koordinatu (Kataluniako sektorearen plan estrategikoa), eta Kataluniako EduCAC eskoletan komunikazioan hezteko programa abiarazi du. Aurretik, Kataluniako Generalitateko Kultura eta Hedabideak Saileko Komunikazio eta Prentsa zuzendaria izan zen (2006-2010), eta LTDrako trantsizioa gidatu zuen.

Unai Iparragirre ETBko euskal telebista kanalen zuzendaria da 2021etik, Euskal Irrati Telebista (EITB) korporazioaren baitan. 2005-2020 artean Londresen lan egin zuen, Discovery Communications enpresan, Europa, Ekialde Hurbil eta Afrikarako barrutian, goi mailako lanpostuak sail desberdinetan betez, eta Europa eta Ekialde Hurbilerako telebista kanal batzuen zuzendari eta EMEAko eduki-estrategietarako lehendakariordea izanez. Aurretik, 2003-2004an, telebista programen ekoizle eta zuzendaria izan zen Euskal Telebistan, eta baita antzerki aktorea ere Agerre Teatroa konpainian. Informatikan (1992-1998) eta Drama eta Antzerki Ikasketetan (1993-1996) lizentziatu zen UPV-EHUn. Horrez gain, ikastaroak egin ditu hainbat alorretan: kudeaketaren oinarriak (2008), GTD (2010), eraldaketa digitala (2016) eta arazoen ebazpen estrategikoa (2017), besteak beste.

Francisco Moreno Radio Televisión Canaria erakunde publikoaren egungo administratzaile bakarra da, FORTAn integratutako eskualdeko kate publikokoa. 2001-2005 urteetan Kanarietako irrati eta telebistako zuzendari kargua ere izan zuen. Goi-zuzendaritzako lanak egin ditu RTVEn, Antena 3n, eta Prensa Ibérica taldearen ikus-entzunezkoen sailean. Informazio Zientzietan lizentziatua Madrilgo Universidad Complutense-n. Next Business International Schooleko Komunikazio irakaslea. Telebistako Talentuaren Sari Nazionala 2009. 1987an oposizio-lehiaketa bidezko lanpostua lortu zuen Televisión Españolan, eta bertan egon zen 1989ra arte. 1990ean Kanarietako TVEko Eguneroko Albistegien Zerbitzuko buru izendatu zuten; eta, ondoren, Albistegi eta Programen zuzendari kargua eduki zuen 1999ra arte.

Ion Muñoa Errasti Deustuko Unibertsitateko Giza eta Gizarte Zientzien Fakultateko irakasle-ikertzailea da. Giza Zientzietan eta Komunikazioan lizentziatua eta Gizarte Zientzietan doktorea da. Deustuko Unibertsitateko Komunikazio graduko irakaslea eta Komunikazio ikertaldeko kidea da. Intereseko gai nagusiak Komunikazio Publikoa, Iritzi Publikoa eta Komunikazioaren eraldaketa dira.

Izaskun Rodriguez Rodriguez irakaslea da UPV-EHUko Kazetaritza sailean 2019az geroztik. Kazetaritzan 1999an lizentziatu zen Euskal Herriko Unibertsitatean eta ikasketak ditu publizitate eta harreman publikoetan. Bere jarduera profesionala Euskal Telebistan garatu du editore, ekoizpen laguntzaile eta programa-zuzendari modura. Bere lanen artean aipa daitezke “Objetivo Euskadi” eta “60 Minutos” erreportaje-programak; eta “Cocina en la cumbre” eta “La decisión de Escocia” dokumentalak. Zuzendari modura ere zuzendu ditu “No es País para Sosos” sukaldaritza-programa eta “3 Txulo” haurrentzako fikzioa.

Ana Urkiza Eusko Ikaskuntzako lehendakaria da 2020az geroztik, Informazio Zientzietan lizentziatua, enpresa komunikazioan aditua, eta hainbat komunikabidetako kolaboratzailea. Graduondokoak ditu banka eta komunikazio komertzialean eta giza baliabideen kudeaketan. Bere ibilbide profesionala eremu kooperatiboan eta pribatuan osatu du, bai komunikazioaren eta bai giza baliabideen alorretan. Komunikazio Instituzionalari dagokionean, Deustuko unibertsitateko irakaslea izan denean, profesionalei zuzendutako Komunikazio Ikasgela sortu eta zuzendu ditu eta EITB-Deustoren komunikazio masterraren koordinatzailea ere izan da. Bere literatur lanari dagokionean dozenaka liburu sortu ditu genero gehienetan: poesia, ipuinak, biografia, aforismoak, ipuin hiperlaburrak, haur eta gazte literatura, eta kazetaritza lehengai eta komunikazioa aztergai duten elkarrizketa eta saiakera liburuak. Euskararen Aholku Batzordeko kide izan da urte luzez.

Alfonso Sánchez Izquierdo Galiziako irrati-telebistako korporazioaren zuzendari nagusia da 2009az geroztik (Corporación de Radio y Televisión de Galicia, CRTVG) eta FORTAko (Federación de Organismos o Entidades de Radio y Televisión Autonómicos) presidentea izan zen 2009, 2015 eta 2021 urteetan. Kazetaritzan eta Zuzenbidean lizentziatua zen Madrilgo Complutense unibertsitatean. 1983-1987 urte artean La Región de Ourense egunkariaren zuzendaria izan zen eta kontseilari delegatua izan da Atlántico Diario de Vigo eta Agencia Gallega de Noticias-en. 2008an, Asociación Gallega de Gestión de la Comunicación elkarteko lehendakari izendatu zuten. 2005ean, Galiziako Kazetarien elkarteko Diego Bernal saria eman zioten. Diálogo Social en Galicia (2008) liburuaren koautorea da, hainbat unibertsitate eta forotan hizlari, eta baita hedabideen batzordeko kidea Galiziako Hizkuntz Normalkuntzaren Plangintzan.